page0242

— 228 —

ludzi, o ile się mówi do nich powoli i naturalnie, wyczytają oni słowa z ust mówiącego.

Kiedy dla pojedynczych głosów pokazuje sic znaki głosowe czyli litery, najpierw z osobna, a potem w połączeniu uczy się też głuchoniemy czytać z książki, a zarazem pisać. Przez to otwiera się dla niego towarzyskie życic z tymi, którzy posiadają wszystkie zmysły i umożliwia się dalsze kształcenie.

Polskich zakładów dla ślepych i głuchoniemych mamy tylko dwa, w Warszawie i we Lwowie, które stosunkowo bardzo pomyślnie się rozwijają, lecz niestety bardzo mała tylko cząstka tych nieszczęśliwych istot z powodu braku funduszów może być w nich pomieszczoną i korzystać z lak pożądanego i potrzebnego wykształcenia. Społeczeństwo nasze, które na przeróżne humanitarne cele tak jest ofiarne, powin-noby się i tą tak ważną sprawą szczerzej zająć.

3. Wychowanie upośledzonych na umyśle, głupkowatych natrafia na bardzo wielkie trudności, gdyż u tych duchowe siły są bardzo przytępione. (Jłupkowatość (idiotyzm) okazuje się w bardzo rozmaitych stopniach. Przy wyższych, stopniach jest też i ciało nie foremne: wychowawczy wpływ nie wykazuje żadnego albo prawie żadnego skutku. Duchowe czynności zaledwie dają się spostrzegać u tych nieszczęśliwych istot. Muszą być pielęgnowani jak małe dzieci. Najlepiej jest, kiedy się ich odda-do jakiegoś odpowiedniego zakładu.

Lepiej nieco mają się pod tym względem na pół głupkowaci (półgłówki), jakkolwiek i ich los także jest jeszcze zawsze bardzo pożałowania godny. Wyuczają się nieco mówić, przyswajają sobie pewne zręczności, mogą się nawet chociaż powoli nauczyć nieco czytać i pisać, naśladują czynność drugich, dla niektórych rzeczy mają dobrą pamięć. Cierpliwością i metodyczną zręcznością mogą być wprawieni do rozmaitych posług.

U dzieci tylko umysłowo słabych może wychowanie osiągnąć często nawet wcale pocieszające skutki. Staranny kierunek, hartujące pielęgnowanie ciała (dobre pożywienie i powietrze, czystość, kąpiele i obmywania, ruch) wpłynie też skutecznie na rozwój życia duchowego. Trzeba naukę zawsze rozpoczynać od poplądu, kazać przedmioty dokładnie obserwować, brać naraz tylko jeden przedmiot, postępować

http://rcin.org.pl