page0266

264 PLATON.

Racyonaliści, zwłaszcza niemieccy, są tak nieżyczliwie usposobieni dla wszelakiego zapowiadania przyszłości, że gdy przypadkiem w piśmie którem coś takiego znajdą, zaraz późniejszem być mienią od faktów w mowie będących. Niechaj Mateusz powtórzy proroctwo Chrystusa Pana, jako nie zostanie kamień na kamieniu z świątyni jerozolimskiej, ^x) zaraz widzą w tern dowód, że pisał ewangelie swoją po zburzeniu miasta. Nazywa się to prophetia ex eventu. Od teologów frazes uczony przeszedł do filologów i służy za argument ulubiony. Ponieważ Sokrates prorokować nie mógł, została przepowiednia, tak sądzą Hermann, Stallbaum i wielu innych, dopiero wtedy zmyśloną, gdy po wydaniu >Panegi-ryka« swego w r. 380 Izokrates wstawił się w całej Grecyi.²) Jednakże podówczas nie miał Platon żadnego powodu, aby chwalił retora zarozumiałego lub poniewierał rywalem jego Lizyaszem, który może już nie żył. ³) Ten bowiem zaniechawszy wykładów retoryki od lat dwudziestu zajmował się przeważnie pisaniem mów sądowych, cenionych i pożytecznych. Nie miało więc celu żadnego pastwienie się nad jakimś utworem jego dawniejszym, a było niedelikatnie w r. 380 przypominać słowa obelżywe, które »niedawno* (t. j. 403 r.) miotał Archinos zagniewany. ⁴) Epizod ten był oddawna zapomniany.

Ani też nie mógł Platon chwalić w r. 380 Izokratesa. Wiadomo, że ten po ruinie majątku ojcowskiego zarabiał na życie pi-

^ł) Matih. 24, 2.

^ł) O roku, w którym ukazał się Panegiryk, gruntownie rozprawia Blass, die nil. Bereds. II. p. 25o—255.

°) Po mowie za Fereuikiem (kolo r. 38o) nic o nim więcej nie słychać. Zob. Blass I. p. 344. wspomn. dzieła i Christ, Gesch. d. griech. Liii. p. 322. (2. wyd.)

*j Konstanty Rit ter, Untersuchungen iiber Plato. Stuttgart 1888 nie widzi w tem nic nadzwyczajnego, że Platon czekał z krytyką swoją lat dwadzieścia (p. 1 3o.). Autor jednak nie podał na to żadnych rozsądnych argumentów, ani na to drugie twierdzenie, że Platon nie daje żadnych rad ni Lizyaszowi ni Izokratesowi (p. 1 31.). Ritter jest pilnym rachmistrzem, jak pokazuje bogata statystyka różnych słówek, używanych przez Platona, ale jest słabym fdozofem, jak świadczą jego wnioski chronologiczne, zostające najczęściej w rażącej sprzeczności z- rozwojem myśli platońskiej w poszczególnych dialogach i z wypadkami współczesnemi, znanemi skądinąd. Wytrawną recenzyę tej pracy, pod względem statystyki niesłychanie sumiennej, pod każdym innym względem zgoła niedostatecznej, ogłosił Ze ller w Archiv fur Gesch. der Philos. i88y. p. 676—686.

http://rcin.org.pl