page0273

269

dispositio ad formam substantialem corporis mixti«^J). To wyjaśnienie podaje racyę zjawienia się własności konstytutywnych związku, ale zarazem umożliwia zrozumienie faktu, iż wskutek analizy związku zjawiają się pierwiastki w swej postaci specyficznej. To też zarzut, jaki przeciwko teoryi hylemorficznej podnieśli Domet de Vorges²), Charousset³) i inni, którzy powołując się na wielką niestałość związków organicznych (albuminoidów i proteidów) dowodzili, iż pierwiastki muszą pozostawać w związku niezmienione co do swych własności specyficznych, może się odnosić tylko do tych, którzy przyjmują zanik całkowity »qualitatum elementorum« (własności specyficznych w pierwiastkach), ale nie tyczy się wcale św. Tomasza Akw. Wielka niestałość ciał białkowych jest tylko dowodem słabego powinowactwa węgla do pierwiastków, tworzących ciała białkowe, ale wcale nie dowodzi, jakoby białka nie posiadały swych własności specyficznych, lub jakoby formy substancyalne pierwiastków (węgla, wodoru, azotu i tlenu) miały pozostać niezmienione w związku.

§ 45. Inne dowody teoryi hylemorficznej.

Nie da się zaprzeczyć, że badanie przyrody nas otaczającej osiągnęło w ubiegłem i obecnem stuleciu rozmiary przedtem nieznane. Z dumą może nauka spoglądać na dorobek swój •czy to na polu badań chemii, czy w dziedzinie fizyki, geologii, mineralogii i krystalografii; wniknęła ona głęboko w naturę przedtem bardzo mało i bardzo powierzchownie znanych sił przyrody; poznała prawa stałe różnorodnych przejawów otaczającej nas rzeczywistości. W miarę zaś gromadzenia mozolnego szczegółów za szczegółami stawało się z dniem każdym

*) Por. także: »In generatione mixti (syntezy chemicznej) non fit spoliatio simplicium (pierwiastków) usque ad materiam primam, aliter vir-tutes (różne formy energii) simplicium non manerent in mixto, nunc autem manent; unde non est corruptio simpliciter, per quam fit generatio compositi, cum elementa non corrumpantur penitus, sicut dicitur 1. I. Meteor., quia eorum est mixtio, quorum est se-paratio: non enim miscentur, nisi quae apta sunt per se existere* (De natura materia© c. 4).

*) Por. Annales de philos. chrótienne 1898, str. 695 nastp.

⁵) Por. De probleme metaphysique du mixte — w Revue de philo-sophie 1903 (juin et Novembre).

http://rcin.org.pl