page0031

25

wierzenie, oszustwo i fałsz). Postęp oświaty i udoskonalenie polreyi uczyniły pierwszy z tycb sposobów coraz rzadszym w przodkujących cywilizacyą krajach; tylko tam gdzie obok ogłady klas wyższych i miast wielkich utrzymuje się ciemnota pospólstwa a trądycya dobrego porządku policyjnego ustalić się jeszcze nie mogła np. w Węgrzech i we Włoszech, zwłaszcza południowych oraz Grecyi, rozboje i rabunki praktykują się jeszcze na wielką skalę ^x).

Występki wynikające z namiętności właściwe są w ogólności ludom bądź nieokrzesanym bądź skażeniem obyczajów z wadliwego układu społecznegn i wadliwych instytucyj, zdziczałym. Pomiędzy temi jednak przestępstwami uczynić należy rozróżnienie. Zemsta, ten najgrubszy wyraz pierwotnej samowoli objawia się czynami przeciw życiu (zabójstwo) zdrowiu (skaleczenie i inne występki przeciw bezpieczeństwu co do ciała) czci (potwarz, obelgi) nawet przeciw własności (podpalenie, zniszczenie i uszkodzenie cudzego mienia) istota pobudki jest ta sama, wystąpienie jej jest tylko zależne od natężenia złej woli i środków działania. W jednem tylko podpaleniu występuje czasem jako czynnik żądza nieprawego zysku. W występkach przeciw obyczajności występuje innego rodzaju namiętność — lubieżność, której folgowanie przedstawia się jako skutek czasem dzikości pierwotnej, nieświadomej należycie swego czynu (np. w kazirodztwie albo występku przeciw naturze), czasem znowu tego zepsucia, które objawia się nieraz wśród największego pozoru oświaty i ogłady (np. występek lubieżności z nieletnim). Dla tego też występki te nie idą w parze z innemi pocbodzącemi z namiętności i zwykle w większej liczbie występują tam, gdzie większa ogłada ludności daje przewagę przestępstwom z żądzy zysku. Najwięcój występków’ lubieżności znajdujemy w Prusach (ostatniemi czasy także we Francyi), gdzie zabójstw najmniej, przeciwnie w Brazylii w której najczęstsze są zabójstwa naj-

’) W samem b. Królestwie Neapolitańskiem r. 1858 spełniono 1150 rozbojów, to znaczy na ludność 8 milionową 5 razy więcej niż w 36 milionowej Francyi, i absolutnie więcćj niż w któremkolwiek państwie Europy. Na Węgry przecięciowo z lat 1858—62 przypada 386 rozbojów rocznie przy luduości 15 milionowej, gdy w inuych krajach austryackicb na 20 milionów przeszło, tylko 205. W Królestwie Greckiem liczono r. 1858 rozbojów 140, stanowią one blisko ^J/s; całkowitej liczby przestępstw do wiadomości władzy podanych. W stosunku do miliona ludności przypada w Austryi (Przed)i-tawii) 10,₂ rozbojów, w Węgrzech 27,_a, w Grecyi 105,₂ nareszcie w Neapoli-tańskiem, tćj klasycznej ziemi brigantaggio 147,₅.

http://rcin.org.pl \