page0394

386

Siarkawy kwas — Siaś

nem i zamienienia się na kwas siarczany; z tej własności korzystają przy siarkowaniu beczek winnych i przy gaszeniu palących się sadzy w kominach, w którymto celu palą siarkę na trzonie prowadzącym do palącego się komina. Dwusiarkanu sody używają w papierniach pod nazwą antychloru do usunięcia zbytecznej ilości chloru. Przez rozpuszczenie kwiatu siarczanego w roztworze tej soli otrzymuje się podsiarkan sody, znajdujący zastosowanie w fotografii i przy otrzymywaniu srebra z rud jego. Niekiedy w chorobach skórnych zalecają kąpiele w gazie kwasu siarkowego.

SiarkOCyjan, C₈NS₂ albo Rodan, jestto rodnik hypotetyczny mający naturę chemiczną pierwiastków niemetalicznych, łącząc się bowiem z niemi daje sole, z których najwięcej znaną jest sól zwana rodankiem potassu C₂ N S₂ K używana jako odczynnik czuły i bardzo charakterystyczny na żelazo, nadzwyczaj bowiem rozcieńczone roztwory soli tlenku żelaza, rodankiem potassu barwią się na kolor czerwony krwisty. Sól ta otrzymuje się topiąc bezwodny cyanek żółty z suchym węglanem potażu i kwiatem siarkowym, a następnie ługując otrzymaną massę alkoholem wrzącym, z którego rodanek potassu krystalizuje. Z tego związku można rodan przenieść na wodor i otrzymać kwas rodanowodorny C₂ N S₂ H, albo też na inne metale.    T. C.

Siarkowanie. Tak się zowie robota spalenia siarki w celu wybielenia różnych przedmiotów, a szczególniej włókien pochodzenia zwierzęcego, jak wełny, jedwabiu, słomy, gąbek, strun kiszkowych i t. p. działaniem powstającego przy spaleniu kwasu siarczanego (ob. Siarka). Robota odbywa się w komorach szczelnie zamkniętych, a tkaniny lub inne przedmioty powinny być wilgotne. Działanie gazu jest najsilniejsze w 25°—30°; po wybieleniu, tkaniny, dla oddalenia kwasu, powinny byc dokładnie wypłukane w wodzie, albo najprzód w ługu sodowym i mydlanym, a potem dopiero w wodzie czystej. Siarkowanie beczek od wina wykonywa się przez spalenie w nich pewnej ilości siarki mianowicie knotków siarką pociągniętych, a to dla odebrania tlenu powietrzu w winie rozpuszczonemu, celem uczynienia ostatniego trw^lszem. Chmiel także w podobnym celu bywa siarkowanym.    T. C.

SiarkOWOdor, czyli kwas siarkowodorny, jest gazem złożonym z siarki i wodoru, który w naturze znajduje się w wodach tak zwanych siarczanych i obficie wywiązuje się w skutek gnicia w błotach i kloakach. Obecność tego gazu daje się poznać zapachem, który jest podobny do woni jaj zgniłych. Działa on dusząco i jest bardzo gwałtowną trucizną; jednakże w mniejszych ilościach siarkowodór zastosowany, np. w postaci wody siarczanej, działa zbawiennie na narzędzia oddychania. Otrzymuje się zwykle w laboratoryjach działaniem kwasu najczęściej siarczanego rozcieńczonego na siarek żelaza; gaz wywiązujący się jest rozpuszczalny w wodzie, nie ma zapachu, skrapla się w zwyczajnej temperaturze pod ciśnieniem 17—18 atmosfer i przedstawia płyn bardzo ruchliwy, bezbarwny. Nie utrzymuje palenia, lecz sam płonie płomieniem błękitnej barwy, wydając kwas siarkawy i wodę. W chemi, siarkowodór przedstawia bardzo ważny środek od oddzielania metali od siebie.

SiaŚ, rzeka, początek bierze w południowo-zachodniej części powiatu Tych-wińskiego, gubernii Nowogrodzkiej, z błota zwanego Zybki moch, w gubernii Petersburgskiej, wpada do jeziora Ładogi. Szerokość Siasi, przed ujściem do niej rzeczek Wołożby i Tychwinki, nie przenosi 25, dalej zaś ma około 50 sążni. Przyjąwszy do siebie rzeczkę Wołożbę, płynie wpośród wyniosłych lasem pokrytych brzegów. Żeglowną być zaczyna po zlaniu się z rz. Tych-