page0434

426

Róża

stajna czerwoność i obrzmienie skóry. Takim sposobem powstaje róża przez wessanie przez naczynia limfatyczne, przez zaszczepienie ostrego jadu, róża twarzy bardzo często winna swój początek spióchniałemu zębowi i ropniowi utworzonemu na dziąsłach (pamlis). Obserwacyja pokazująca, że w pev^rnych porach, w niektórych szpitalach, róża przyłącza się do najmniejszych zranień, nawet do ranek powstałych przez ukąszenie pij*wek, daje się tem tłumaczyć, że materyje pobudzające naczynia limfatyczne do zapalen.a, nie koniecznie mają być szczepione, me zawsze powstają przez rozkład ropy lub innej jakiej serekcyi, lecz mogą się znajdować w powietrzu, lub w opaskach. Obok tej róży symptomatycznej, jest bardzo wiele wypadków róży występującej pierwotnie u indywiduów przedtem zupełnie zdrowych, przeważnie na twarzy, głowie. Jest to tak zwana róża prawdziwa (erysipelas v>erum s. exanthematimim)\ przyczyny jej powstania są ciemne, tak jak i przyczyny powstania innych chorób zapalnych, jak zapalenia płuc, opłucnej i t. p. Osoby które raz przechodziły różę, często zapadają na nią powtórnie. Zaziębienia, błędy w dyjeeie nie zawsze dają się wykazać, jedno zdaje się nie ulegać wątpliwości, że gniew u osób skłonnych do róży, może takową wywołać. Róża częściej wydarza się u kobiet jak u mężczyzn, najczęściej w średnich latach, częściej w ciepłej porze jak w zimie. Miejscowe objawy róży poprzedzone zwykle bywają na kilka dni mniej lub więcej silną gorączką i ogól nem niedomaganiem. Pierwszym miejscowym objawem cierpienia jest uczucie gorąca, naprężenia i bólu z początku jeszcze w inezaczerwienionej i nieobrzmiałej skórze i już w tym czasie przyległe gruczoły limfatyczne są obrzmiałe i bolesne, wkrótce skóra poczyna się czerwienić i obrztmcw ać; z początku czerwoność występuje w postaci plam, prędko jednak staje się rozlaną i ciemną, obrzmienie wzrasta szybko i jest największe w miejscach, gdzie pod skórą znajduje się luźna tkanka łączna, jak np. na powiekach, w skutek silnego naprężenia skóra staje się gładką i błyszczącą; w tym czasie gorączka trwa ciągle, wzrastając pcd wieczór, puls jest pełny, 100—120 uderzeń na minutę, temperatura wzrasta do 40°, występuje pragnienie, apetyt znika, język mocno obłożony, smak gorzki, sen bywa niespokojny, przerywany marzeniami., czasami zjawiają się i majaczenia. Drugiego lub trzeciego dnia obrzmienie i zaczerwienienie skóry dosięga do najwyższego stopnia, i w tym czasie przy róży twarzy chorzy najbardziej są oszpeceni, nie są w stanie otworzyć powiek wystających i edematycznie obrzmiałych, tu i owdzie naskórek podnosi się w^r większe i mniejsze pęcherzyki, gdy w innych miejscach po pęknięciu pęcherzy, zasycha w strupki, ztąd też dawniej ze w^rzglę-dM na te różnice dzielono na erysipelas oedematosnm; erysipelas miliare, vesi-culosum. bul!osimi; erysipelas erustosmn. Zwykle trzeciego lub czwartego dnia czerwoność blednie, obrzmienie zmniejsza się, ból ustaje i podczas gdy na miejscu pierwotnie ząjętem \vszvstkie objawy ustają, róża przenosi się na przyległe części. Takie jednak rozszerzanie się bywa zwykle ograniczone i w ciągu 8 dni choroba zupełnie się kończy. Róża komplikuje się ezasam katarem oskrzeli i kiszek, przekrwieniem nerek, kataralnem lub krupowem zapaleniem kanalików moczowych, lub bardzo niebezpiecznem zapaleniem opon mózgowych. Przeciwko róży wymyślono bardzo wiele tak zwanych sympatycznych środków, nawet ludzie wykształceni często noszą amulety, mające ich zabezpieczać od róży, a z powodu krótkiego przebiegu i zawsze prawie kończącego sic pomyślnie, każdy wypadek róży jęst dla ludzi zabobonnych nowym dowodem skuteczności tych środków'. Róża przebiegająca łagodnie przez zachowanie dyjety, spokoju, obłożenia watą, nie wymaga żadnego czynniejszego wdania