page0521

513

Skarga

zawsze będą źródłem, jakkolwiek przeważa w nich dach zwolennictwa wszczepiony ślubami i przychylnością. 36) Żołnierskie nabożeństwo, to jest nauki, modlitwy i przykłady dc tego stanu służące (Kraków, 1608, w 12-ce), umieszczone także w kazaniach przygodnych 1610 i 1738 r.; osobno zaś wyd. 2-gie, p. t. Żołnierz chrześcijański przeciw nieprzyjaciołom Krzyża św. uzbrojony (Kraków, 1618); z tą odmianą, że w końcu dodana jest pieśń Boga Rodzica, której nie ma w wydaniach poprzednich; opisuje w niem powołanie i rzemiosło żołnierskie. Naucza, jak się w tym stanie można Panu Bogu podobać, jak powinności swej służby pełnie i t. d. Jestto piękna nauka rycerskiego stanu w duchu pobożności i miłości chrześcijańskiej skreślona. Następne wydania tego dzieła ukazały się, trzecie z dodaniem na tytule: Znowu sumptem Nayjaśniejszego Jana III króla polskiego do druku podana (Poznań, druk Regulusa, 1677, w 8-ce; wydanie 4-te w Oliwie, w druk. S. J. Textori, 1688, w 8-ce; piąte Wilno S. J., 1718, w 12-ce; wydanie szóste jest: Żołnierz chrześcijański czyli zabawy pobożności dla stanu żołnierskiego na widok podany (Sandomierz, 1789, w 8-ce). Wyszło i tłomaczenie czeskie przez Plakalia, p. n. Pobożny soldat (Praga, 1630, w 8-ce; przedruk tamże, 1631). 37) Areopag, to jest wykład słów Pawła ś. apostola, któremi w Areo -pagu trybnnalisty pogańskie w Atenach do uznania jednego prawego Boga namawiał (Kraków', 1609, w 1-ce, przedrukowane przy jego kazaniach przygodnych w r. 1610 i 1738, tudzież osobno w Połockn 1808 i w Krakowie 1813). Sąto cztery kazania miane z polecenia króla, w których wychwala Areopag czyli sądy ateńskie, a gani sądy polskie, naganiając zarazem zasadnicze prawo ówczesnego rządu polskiego śmiało i odważnie. 38) Wzywanie do pokuty obywafelów korony Polskiej i \>Qstw jej podległych napisane na konwokacyę w Krakowie złożoną (Kraków, 1609, w 1-ce; wydanie drugie tamże, 1610, w 1-ce; wydanie trzecie, tamże, 1620; wydanie czwarte, Warszawa, 1688, w^r 1-ce, druk gocki; wydanie piąte, Wilno, 1715, w 1-ce: wydanie szóste, tamże, 1793, w 8-ce. Toż samo dzieło wychodziło pod zmienionym tytułem: Skarga wzbudzony wzywający do pokuty nieodwłocznej obywafelów korony Polskiej i W, X. Litewskiego, zwłaszcza podczas dobytego na czas miecza pogańskiego (Wilno, 1613, w 1-ce; przedrukowane tamże, 1615; w Krakowie u Jedrzejowczyka, 1620; w Wilnie bez roku w 1-ce; trzecie w biblijotece polskiej Turowskiego, Kraków, 1857, razem z kazaniami sejmowemi). Zawiera w kształcie kazania przestrogi i upomnienia wyrażone poprzednio w kazaniach sejmowych, a zwłaszcza w kazaniu VIII, zkąd niektóre ustępy powtórzone są nawet dosłownie. W przedmowie opowiada autor co go skłoniło do spisania i upowszechnienia tych przestróg. 33) Kazania przygodne z innemi drobniejszemi pracami o różnych rzeczach wszelakim stanom należących, teraz znowu przejrzane i w jednę hs^:egę dla snadniej-szego używania zebrane (Kraków, druk. Piotrkowczyka, 1610, 2 tomy in fol.). Kazania przygodne pod względem wymowy wyższe są od sakramentalnych, choc nie dorównywają sejmowym, które także miedzy przygodnemi są umieszczone. Wyszły one po raz pierwszy obok kazań sakramentalnych w Krakowie 1600, potem autor zebrał je, przerobił znacznie, pomnożył i wydrukował w powyższej edycyi, która przypisana Piotrowi Tylickiemu, biskupowi krakowskiemu, jest zarazem zbiorem wszystkich prawie ważniejszych dzieł ks. Skargi, przez niego samego przed zgonem przejrzanych i wydanych. Ztąd edycyja ta jest ważną, poszukiwaną i dziś bardzo rzadką, zawiera zaś w sobie dwadzieścia najważniejszych dzieł Skargi. Wydanie trzecie podług tejże wy— eucykt.opedyja tom xxiii    33