page0037

białe. Tu należy nasze słońce, Capella, Polluks, Procyon, Gwiazda Polarna, Arktur, Aldebaran (a Byka), a Wielkiej Niedźwiedzicy. Widmo Arktura jest bardzo podobne do widma naszego słońca, widmo zaś Syryusza jest nieco mniej podobne; wszelako Secchi w braku widma słonecznego nie wahał się brać widma Syryusza i jego linie za podstawę do oceny czułości spektroskopu oraz dla porównania widm innych gwiazd. Widma gwiazd, zaliczonych do tego typu, posiadają mnóstwo linii frauenhoferowskich, nie tak jednak widocznych, jak w typie pierwszym, co jest wskazówką, że atmosfera tych gwiazd jest nieco chłodniejsza od atmosfery gwiazd z typu pierwszego.

Typ trzeci obejmuje gwiazdy z światłem czerwonawem, jak np. a Oryona, a Herkulesa. Widma ich tern się odznaczają, iż posiadają słabo jasne paski i ciemne smugi, nie ukazujące się w widmach innych lypów. Secchi naliczył tutaj około 100 gwiazd, posuniętych w rozwoju swoim dalej, aniżeli nasze słońce.

Jeżeli w końcu porównamy typ trzeci z czwartym, który obejmuje gwiazdy krwawo-czerwone klasy szóstej i niższych, okaże się obok cech wspólnych i różnica dość znaczna. Widma bowiem gwiazd typu czwartego składają się z trzech stref: żółtej, zielonej i niebieskiej, obok nich zjawia się niekiedy strefa czerwonawa. Lecz podczas gdy w widmie typu trzeciego są paski i smugi zebrane w rząd słupów oświeconych z boku od strony czerwonej widma, przeciwnie w typie czwartym -ów rząd zdaje się być oświeconym od strony fioletowej widma.

Drogą, wskazaną przez Secchiego, poszli D'Arrest i H. C. Vogel z Poczdamu; Vogel widzi w typach tylko stadya rozwoju, jakie przechodzi każda gwiazda stała. Przeciw takiemu przyjmowaniu typów wystąpił Fryderyk Kruger z Altenburga *) powodując się tern, że między typem czwartym a poprzednimi nie zachodzą żadne ogniwa pośrednie w rozwoju gwiazd stałych, podczas gdy znajdują się one przy trzech typach poprzednich. To jednak pewne, że ustrój gwiazd stałych i ich trabantów nie wiele się różni od ustroju naszego systemu plane-

^ł) Por. Young: General Astronomy. Boston 1889 str. 489; Newcomb-Engelmanns Popul&re Astronomie. 111 Aufl. von H. C. Vogel. Leipzig 1905, str. 504.

X. Gabryl: Filozofia przyrody.    3

http://rcin.org.pl