page0596

588

Śliozka — Śliwa

zaś poszukiwane są: Buk war słowiański, (1638 r.), Apostoł (1639 in folio), Czasosłowiec- (1640), Triod 1642, Nomokanon, (1646), i w. in. F M. S.

Śliwa (Prunus Lin.), jestto ważny bardzo rodzaj drzew i krzewów, odznaczający się głównie kwiatem i owocem, a mianowicie koroną 5 płatkową, kielichem 5 dzielnym, wkrótce po rozwinięciu się kwiatu odpadającym, owocem zaś mięsisto-soczystym, w któreg'o środku tkwi tak zwana pestka, jądro nasienne zawierająca. Rodzaj śliw można bardzo dobrze ze względu na owoc i kwiaty podzielić na 4 oddziały. W pierwszym mieścić się będą morele (ob.), mające owoc aksamitny w dotknięciu; w drugim właściwe śliwy, których owoce są gładkie, nagie, zazwyczaj warstewką jakby szronu okryte; w trzecim wiśnie (ob.), o owocach gładkich, nagich, lecz nieoszronionych, a kwiatach wiązkami z jednego pączka wyrastających; wreszcie w czwartym oddziale mieszczą się drzewa i krzewy śliwowate, z owoców bardziej do wisien podobne, lecz z kwiatami w grona ułożonemi, jak to jest np. u czeremchy (ob.), u lau-rowiśni czyli laurośliwu (ob.), u wiśni pachnącej (Prunus Mahaleb) i u wielu innych. Jeśli do tych 4-ch oddziałów rodzaju śliwy dodamy jeszcze rodzaj migdała (ob.', będziemy mieć skupienie przyrodzone, podobnych z owocu i kwiatu do siebie roślin, które rodziną migdałowatych (Amygdalaceae) przezwano. Wszystkie znów do tej rodziny należące gatunki, mieszczą się w XII gromadzie Linneuszowej, rzędzie 1-szym. My teraz powiemy tu tylko o śliwach, między któremi śliwa zwyczajna domowa (Prunus dorriesti— ca Lin.) pierwsze miejsce trzyma. Pochodzi ona pierwotnie ze Wschodu, a dziś jeszcze na Kaukazie rzeczywiście dziko się trafia. Do Europy od dawna została wprowadzoną, bo już starożytni Rzymianie znali jej 11 odmian przez uprawę powstałych. Dziś hoduje się ze 30 odmian śliwek, z których tak zwane u nas węgierki (Prunus domestica Lin. var. hungarica') sa najpospolitsze i najulubieńsze. Odmiana ta prawdopodobnie dostała się do nas najprzód z Węgier, i dla tego tak przezwaną została. Stanowi ona główną podstawę naszych sadów^r, zwłaszcza włościańskich, górując zawsze swą sma-kowistością nad wszystkie inne odmiany. Kiedy rośnie w stanie zwartym luh na płonnym gruncie, zaraz odbitki jej korzeniowe, dostają zazwyczaj cierni. I taka to ciernista śliwina trafia się niekiedy koło sadów lub w zaroślach jakby dziko, pochodząc jednakowoż z uprawianej gdzieś- ze sadów. Śliwa na lepszym gruncie, lub odjęty od korzeni odbitek, i wsadzony do świeżego gruntu, zamienia się na drzewo bez cierni, dorastające w stanie zwartym 30 i 40 stóp na wysokość, w stanie zaś odosobnionym korona śliw staje się więcej rozłożystą jak wysoką, zawsze jednak drzewo dochodzi 20 lub nawet i 30 stóp. Pień śliwiny trwa ze 40 lat, grubieje na jedne stopę w średnicy, a potem próchnieć poczyna; drzew^ro zaś wypielęgnowane z odbitków korzeniowych, nie trwa dłużej nad 25 lat, ale zato rodzi daleko wcześniej, od drzewa z pestki wyhodowanego. Kora na starych drzewach jest ciemno-brunatna, z szaremi plamami, mocno popękana; na młodych zaś drzewach ciemno-szara, a na gałązkach czerwono-brunatna. Wypacająca się gumma na drzewach śliwkowych {gum-mi noslras vel Prunoruni) podobnie jak i na wiśniowyeh, możewy bornie zastąpić arabską do klejenia i być w celu leczniczym używaną, tylko trzeba wybierać kawałki czyste i bialaw^re. Drewno śliwkowe jest twarde i ciężkie, brunatno- plamko watę, zwłaszcza środkowe z pnia, bo zewnętrzne czyli biel jest jasny, białawy. Liście na śliwkach po rozwinięciu się, są z wierzchu zupełnie gładkie i nagie, lecz wkrótce wskutku zmian powietrza wiosenngo dostają rdzawych plam. Kwiaty ukazują się tu po rozlistnieniu, a odznaczają się zie-