page0885

8V7

Spessar! — Śpichrs

dolnych stokach, wzgórza zas okryte są gęstym lasem dębowym i hukowym. Cała powierzchnia lasu wynosi 20²/₃ mil kwadr. Dęby są tu najwspanialsze w Niemczech; w ogóle część wschodnia jest wyższa, stromsza, ostrzejsza i pokryta gęstszemi lasami od łagodniejszej zachodniej. Górnictwo wydobywa ze Spessartu kobalt, miedź i żelazo.    F. //. L.

SpeZZia albo Spezea (La) miasto i silny port wojenny w prowincyi Levan-te sardyńskiej jeneralnej intendentury Genua, w głębi zatoki, tworzącej jeden z największych i najbezpieczniejszych portów włoskich, broniony przez dwie warownie na szczycie skał leżące, liczy 10,000 miesz. i dostarcza najlepszej oliwy. Napoleon zamierzał to miasto portowe zamienić na Antwerpią śródziemnego morza. Zatoka Spezzia u starożytnych nazywała się Portws lunae od miasta Łuna, które także dało nazwę sławnemu marmurowi lunense. Luna leży w gruzach na wschód Spezzyi, przy mieście Sarzana nad Magrą, które, za nim istniało Livorno, było znakomitem miejscem handłowem i ma godną widzenia katedrę, cytadellę, oraz 5,000 miesz. Na wschód zatoki leży miasto Levici z zamkiem i 3,500 mieszkańców a na przeciwko niego na stronie zachodniej na południowym cyplu małego półwyspu, który wraz z przyległą wyspą Pul-maria oddziela zatokę od morza, znajduje się Porto Venere (u starożytnych Portus Vetieris), gdzie łamią czarny marmur o złotawych żyłacn.— Spezzia, Spetzia albo Petza nazywa się także wielka skalista wyspa, należąca do królestwa greckiego, u wejścia do zatoki Nauplia, kanałem na ^x/_z mili szerokim od południowo-zachodniego końca Argolis oddzielona. Mieszka na niej około 10,000 ludzi, osiadłych po większej części w głównem miejscu Petza, mającem wielką przystań, mały port i warsztaty okrę.ów i odznaczających się czynnością handlową a mianowicie doskonałycn marynarzy. Wyspa w starożytności nazywała się Ttnarenus. Gdy w r. 1778 Spezzioci, znani jako zuchwali rabusie morscy, powstali przeciwko turkom, ci przez straszliwą rzeź prawie wyludnili wyspę. Przed grecką wojną wyswobodzenia, liczba ich wynosiła 15,000 głów a handel ich bardzo był znakomity. Będąc pokolenia albańskiego, wraz z Hy-drjotami dostarczyli wtedy powstaniu najwięcej okrętów i majtków i wsławili się prócz tego bohaterstwem na morzu. W stronie południowo-wschoaniej leży naga wyspa Spetzia Pulo, u starożytnych Colonis, a w Średnich Wiekach Settepozzi zwana, pamiętna zwycięztwem, kt«re tu w r. 1263 Wenecyanie od-nieśl nad Grekami.

Śpiączka Ob. Senność.

Spichrz, jestto budynek przeznaczony na przechowywanie zboża wymłóco-nego i oczyszczonego; niekiedy miejsce jego zastępuje piętro najwyższe domu mieszkalnego. Handel wymaga śpichlerzy obszernych, mogących pomieścić naraz wielką ilość zboża a przeto urządzenie ich wymaga wielkiej staranności; najdogodniejszemi wydają się spichrze urządzone wodług pomysłu Sinclaira, agronoma angielskiego, zwane prostopadłemi. Taki spichrz przedstawia budynek murowany prostokątny, którego wysokość jest dwa razy większa od szerokości. Zboże wprow^radza się do niego oknem u góry umieszczonem; podłoga na którą ono spada opatrzona jest dziewięcioma koszami lejkowatemi, połą-czonemi z jednym takimże koszem zamykanym klapą ze spodu. Pod koszem ostatnim znajduje się izba do wydawania zboża. Worek dany do napełnienia podstawia się pod kosz klapę otwiera i tym sposobem zboże się przesypuje, przy-czem cała jego massa zostaje poruszona przy najmniejszej nawet ilości zboża ujmowanego. Tym więc sposobem unika się przeróbki, koniecznej w spichrzach zwyczajnych. Przewietrzanie zapewnia się zapoinocą otworów porobionych