page0765

757

Sobieski — Sobieszczański

de niewoli wraz z hetmanem Marcinem Kalinowskim. Nazajutrz, odbyła Się krwawa scena, Bogdan Chmielnicki za brańców polskich zapłacił sułtanowi Muradynowi 30,000 czerwonych złotych; wydanych wywłóczono wszystkich na majdan i ścinano, wtedy i Marek bezbronny jeniec zamordowanym został. Straszny ten dramat opisał w pełnym rzewności poemacie AIexander Groza, pod tyt.: Mogiły. (Poezyje A. Grozy; Wilno, 1843 r., tom I). Trzej synowie króla Jana III: Jakób, Alexander i Konstanty, niesłychanym w dziejach na-, szych wypadkiem, odsądzeni od tronu ojcowskiego, zmarli bez pocomstwa po mieczu, któreby sławne imię zwycięzcy z pod Chocimia i oswobodzicicla, w potomne przeniosło czasy. Jakób, najstarszy, ożeniony z księżniczką Pala-tyńsko-Neuburską Jadwigą, był ojcem trzech córek, z których najmłodsza Klementyna (ob.) poślubiła Jakóba Stuarta, pretendenta do tronu Wielkiej Brytanii; Alexander, żywy obraz zmarłego króla, zakończył życie w^r Rzymie; Konstanty (zmarły 86 Lipca 1726 r.) pozostał w ojczystem gnieżdzie. W pół wieku od zgonu ich króla ojca, wygasł ród Sobieskich, który tak świetnie zajaśniał na kartach dziejów ojczystych    K. Wl. W.

Sobieski (Jan), król polski, ob. Jan III Sobieski.

Sobieszczański (Franciszek Maxymilijan), urodził się d. 10 Października 1814 r., w miasteczku Bychawie, w Lubelskiem. Kiedy w r. 1821 rodzice jego przenieśli się na Wołyń, uczył się do r. 1831 w Krzemieńcu, poczem wyjechał do Galicyi i do r. 1835 był bibliotekarzem w Dzikowie, w zamożnej w dzieła i rękopisma do rzeczy polskich biblijotece hrabiów Tarnowskich. Spisał pierwszy jej katalog i był wysyłany po Galicyi dla poszukiwań bibliograficznych, w któ-rymto celu jeździł także do Wiednia. W r. 1836 pracował przy drukarni i re-dakcyi Kwartalnika naukowego w Krakowie, zkąd w 1837 r. udał się za granicę i zwiedził piechotą całe Niemcy, Belgiję, Francyję i Angliję, zatrzymując się na dłuższy czas w stolicach i miastach uniwersyteckich, dla słuchania kursów historyi i archeologii, jak we Wrocławiu professora Stenzla, w Paryżu Mi-cheleta, Adama Mickiewicza, Raoul-Rochetta i innych, pracując zarazem po biblijotekach w Wiedniu, Berlinie, Paryżu i Londynie. W roku 1840 przybywszy do Warszawy,* dawał lekcyje prywatne i pisywał do pism peryjody-cznych warszawskich, a w roku 1846 był redaktorem czasopisma tygodniowego pod napisem: Kmiotek. Do służby rządowej wstąpił w roku 1846 w biblijotece głównej, w r. 1852 został członkiem warszawskiego komitetu cenzury, w r. 1854 starszym cenzorem, a w r. 1861 prezydującym w tymże komitecie i kierującym redakcyją Dziennika Powszechnego. Uwolniony od służby rządowej na własną prośbę w roku 1863, jest jednym z redaktorów niniejszej Encyklopedyi, mając w niej dział geografii, archeologii i bijografij pisarzy polskich, przytem współpracownikiem Tygodnika iIlustrowanego, od założenia tegoż. Oprócz licznych rozpraw i artykułów po rozmaitych czasopismach umieszczonych, osobno wydał następujące dzieła: 1) Wiadomości historyczne

0    sztukach pięknych w dawnej Polsce, zawierające opis dziejów i zabytków budownictwa, rzeźby, snycerstwa, malarstwa i rytownictwa; z krótką wzmianką o życiu i dziełach znakomitych artystów krajowych, lub w Polsce zamieszkałych (Warszawa, 1847—19, tomów 2, z rycinami); 2) Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy, od najdawniejszych czasów do 1847 r. (1848 r., z rycinami). 3) Życie i sprawy Krzysztofa Arciszewskiego (1850); 4) Joachima Bielskiego Dalszy ciąg Kroniki polskiej, zawierający dzieje od 1587—98 r., w rękopiśmie odkryty, z dodaniem opisu żywota

1    prac Bielskich (Warszawa, 1851); 5) Wycieczka archeologiczna w guber-