page0770

762

Sa da Bandeira — Saala

zbońskich przeciw dom Miguelowi, został gubernatorem w Peniche, potem w Algaroes, parem i w Listopadzie 1835 r. powtórnie ministrem marynarki. Rewolucyja 1842 r., która wyniosła Costa- Cabrala, spowodowała upadek Sa da Bandeiry; w 1846 r. ten ostatni stanął na czele powstania i usadowił się w Oporto, za co dotknięty został utratą wszystkich tytułów i godności. W Kortesach pozostał do 1856 r. jedynym z naczelników opozycyi, po czem, gdy runął gabinet Saldanha, objął na nowo wydział marynarki w gabinecie Loule.    F. H. L.

Sa de miranda (Franciszek), poeta hiszpański i portugalski, potomek starożytnej rodziny szlacheckiej, ur. 1495 roku w Coimbra; nauki ukończył w tamecznym uniwersytecie, i przez czas jakiś sam był tu professorem prawa. Później zwiedził Hiszpanije i Włochy, gdzie obeznał się dokładnie z językami i literaturami tych krajów. Powróciwszy do ojczyzny, otrzymał od króla Jana III posadę dworską, wnet jednak porzucił takową i przeniósł się na wieś, gdzie zmarł 1558 roku. Sa de Miranda jest jednym z koryfeuszów szkoły Coimbry, usiłującej podnieść poezyję ojczystą naśladowaniem wzorów klassycznych i włoskich; w sielankach jednak sw^roich, z których dwie są portugalskie, a sześć hiszpańskich, pozostał zupełnie narodowym. On to wprowadził do poezyi portugalskiej listy poetyczne, znane pod nazwą Carla; był również jednym z twórców dramatu portugalskiego, lubo dwie jego komedyje prozą: Cudzoziemcy i Dwóch Vilhanpandos są w stylu, nawet w sceneryi, obyczajach i charakterach naśladowaniami teatru klassyczno-włoskiego. Jego pieśni, Can-tigas, wybornie oddają ton czysto ludowy. Dzieła jego wyszły w Lisbo-nie 1595 r.; najlepsza edycyja w dwóch tomach r. 1784.    F. //. L.

Sl&di (Szeich Moslicheddin), jeden z najsławniejszych poetów perskich, ur. 1180 r. z ubogich rodziców w Sziras, żył na dworze Atabeków i doznawał łaski i dobrodziejstw kilku władzeów' Persyi. Po ukończeniu nauk i kilkole-tnich podróżach, złożył bogate doświadczenia swego życia w licznych księgach; umarł 1282 r. doczekawszy 102 lat wieku. Poezyje jego są skarbnicą prawdziwej mądrości życia; styl w nich czysty, niezmiernie wytworny, a przy-tem pełen prostoty. Jego Dywan, to jest zbiór poezyj lirycznych, częścią po persku, częścią po arabsku, składa się z pieśni miłosnych i innych; Gulistan, to jest ogród róż, jest dziełem treści moralnej, prozą, ale przeplataną licznemi wierszami; Bostan, ogród zabawy, cały wierszem, treścią zbliżony jest do Gulistanu. Oprócz tego Saadi zostawił mnóstwo powiastek, bajek, rozpraw, już to wierszem, już prozą. Zebrane dzieła jego wyszły w Kalkucie (2 tomy; 1791—95); oraz w licznych edycyjach wschodnich i europejskich, po części z przekładami.    F. //. L.

SaaĆlia (ben-Józef), urodzony w Fayum, w Egipcie, r. 892, wybrany roku 928 gaonem, czyli prezydentem akademii żydowskiej w Sura, umarł tamże r. 942. Jest on twórcą teologii, grammatyki i exegetyki naukow^rej pomiędzy żydami, i pierwszy układał metodę zupełną Talmudu. Tłómaczył na język arabski całą Bibliję hebrejską i wykładał ją za pomocą kommentarzów. W walce za religiję tradycyjną przeciw różnym sektarzom, mianowicie Karaitom, używał oręża dyjalektyki, i tym sposobem oswoił żydów rabinicznych ze znajomością filozofii. Większa część jego dzieł pisana po arabsku, i bardzo tylko mała liczba wyszła z druku.    L. R.

S&&1&, jest nazwa trzech rzek w Niemczech. Pierwsza z nich, Saala Frankuriska czyli Saal, bierze źródło wśród pasm gór Rhon i Frankenwald na granicy bawarsko-saskiej (meiningskiej), przepływa ku zachodowi powiat ba-