page0775

767

Sobory

po pełni księżyca, który się pokaże po wiosennem porównania dnia z nocą. Prócz tego postanowiono wiele kanonów odnoszących się do wewnętrznego Kościoła, a wcześnie wydano okolne listy soboru do wszystkich Kościołów. Na uroczyste zakończenie wybrano ten dzień, w którym obchodzono dwudzie-sto-letnią rocznicę panowania cesarza i Konstantyn wezwał wszystkich biskupów na wielką ucztę, po której każdego udarowa!, a potem wszystkim radził, aby w zgodzie i jedności trwali, a poleciwszy siebie i swoje rodzinę świętym modlitwom ojców, pożegnał zgromadzenie, które odbyło się w rokn 335. Zdaje się, że pierwsze posiedzenie było dnia 19 Czerwca, a ostatnie d. 35 Sierpnia. Historyję soboru nicejskiego wydał Itt.g, Hist. Conc. Nic. (Lipsk, 171). O tym soborze powiedzieliśmy nieco, obszerniej podług arcybiskupa metropolity ks. Ho-łowińskiego (Pielgrzymka do Ziemi. Świętej, 1853, str. 634J, jako o najważniejszym wypadku w Kościele, bo był pierwszym wzorem i stano wił o przedmiocie dogmatycznym największej wagi.— Drugi sobór powszechny, był zwołany roku 381 w Konstantynopolu przez cesarza Teodozyjusza I; liczył stu pięciudziesiąt biskupów Wschodn. Oprócz zatwierdzenia nauki katolickiej

0    Duchu Świętym i potępieniu wszystkich odcieni Aryjanów, Sabellijanów, Mnrcellijanów, Fotynijanów i Apollinarystów, sob( r ten uchylił schizmę an-tyocheńską, wybrał biskupa dla Konstantynopola, przyznał mu kanonem trzecim, drugie miejsce po biskupie Rzymu, i uchwalił sześć kanonów o karności. Sobór ten uznano powszechnym, dopiero po zatwierdzeniu papieża Damazego

1    to jedynie co do jego postanowień dogmatycznych.—Trzeci sobór powszechny Efezki, roku 131. Nestoryjusz. patryjarcha konstantynopolski od roku 438, umiał zyskać' względy ludu i dworu. Chcąc atoli uniewinnić jednego ze swych kapłanów, Anastazego, który z kazalnicy, ośmielił się powiedzieć, poni.mo szemrania ludzi: „Niech nikt nie nazywa Maryi Matką Boską, Bogarodzicą

a chcąc jednocześnie zabezpieczyć wiernych od błędu Apollinaryjusza, Nesto-ryjusz rozpoczął żywą polemikę w przedmiocie słów zganionych przez Anastazego, a które wyrażały wiarę Kościoła, dotyczącą zjednoczenia dwojga natur w Jezusie Chrystusie. W zapale sporów Nestoryjusz uniósł się do herezyi, która wzięła ^ego nazwisko. Wzburzenie wynikłe z tego pow^rodu na Wschodzie i na Zachodzie, ludzie; w^rstręt powzięty na dworze przeciw' Cyryllemu alexandryjskiemu, skłoniły cesarza Teodozyjusza III, snadż na prośbę lub na żądanie Nestorvjusza. do zwnłania soboru powszechnego w mieście Efezie na dzień 7 Czerwicą roku 431. Listy konwokacyjne przesłano do metropolirów' i do papieża Celestyna, zapraszając aby wzięli z sobą kilku biskupów swoich prowineyj, iżby słnżba Kościoła nie cierpiała na nieobecności wszystkich pierwszych pasterzy. List do Cyrylla był ostry, naw'et z pogróżkami: lękano się niby jego nieobecności, gdyż miał być sądzony w Efezie podług różnych skarg zaniesionych przeciw niemu. Cyryli atoli przybył, z dość znaczną liczbą biskn-* pów jego patryarchatu. Niewprzód stanął Nestoryjusz z dziesięcią biskupami, jednocześnie jak hrabia Ireneusz i Kandydyan. Pierwszy był tajemnym stronnikiem Nestoryjusza: nie miał mieszać się do rozpraw; drugi był pełnomocnikiem cesarskim przy soborze. Zebrała się także wielka liczba prałatów, zwłaszcza z Azyi Mniejszej i prowineyj najbliższych Grecyi. Gdy większa część obecnych biskupów uważała Nestoryjusza za herezyjarchę, patryjarcha został nader odosobniony, szczupła tylko liczba konferencyj odbyła się między nim a kilku biskupami prawowiernymi, które nie doorowadziły do niczego, gdyż Nestoryjusz odpychał stanowczo wyrażenie Bogarodzicy. Wszystkie nadzieje pokładał on z jednej strony na dworze, a z drugiej na swych spółziomkach bi-