page0789

781

Soczewica — Soczewka

stkim ziarnom groszkowym. Nakoniec kwitnie w Lipcu, jest rośliną doroczną, a cala roślina po wytrzęsieniu ziarn, daje dobrą paszę dla bydła. F. Be..

Soczewka, papiernia położona prawie przy ujściu rzeki Skrwy do Wisły, w powiecie gostyńskim, gubernii Warszawskiej, założona w roku 1842 przez bankiera Warszawskiego Jana Epstein’a i dotąd w posiadaniu jego będąca. W r. 1853 z nakładem 120,000 rubli powiększona i skoncentrowana została na jednym spadku wody, wyrównywającym sile 130 koni; w późniejszym czasie dla braku wody zaprowadzono machinę parową. Przyrząd papierni składa się z dwóch machin do robienia papieru ciągłego; z 19 holendrów do mielenia szmat i rafinowania massy na papier. 3 hollendrów^r do jej bielenia i jednego wielkiego holendra do prania szmat, z 2 walcowni do glansowania papieru i t. p. machin Zakład ten ma blicharnię gazową, laboratoryjum do otrzymywania wody chlorowej i wszelkie warsztaty do robót głównych i pomocniczych potrzebne. Zatrudnia stale 400 osób przy fabryce i 200 zbieraczy szmat. W r. 1855 wyroDiono tułaj papieru 1,068,597 funtów, wartości rubli srebrem 174,744 kopiejek 73, który ma odbyt! w królestwie Polskiem i przyległych prowincyjach cesarstwa Rossyjskiego. W r. 1864 wyrobiono 385,000 ról papieru wartości 243,000 rs.

Soczewka.. W optyce nazywa się soczewką kawałek ciała przezroczystego, zwykle szkła, ograniczony z dwóch stron przeciwnych częściami powierzchni kuli. Dwie powierzchnie krzywe, tworzące ściany soczewki, niekoniecznie być mają częściami powierzchni kul o jednakowych promieniach, lecz zwykle należą do kul różnych. Powierzchnia soczewki może być wklęsłością lub wypukłością zwrócona na zewnątrz, jakoteż jedna ściana soczewki może być płaska. Stosownie do rodzaju powierzchni odróżniają soczewki na: dwuwypukłe, kiedy obie ściany są wypukłe; wypukło-płaskie, gdy jedna ściana jest wypukła a druga płaska; wypukło-wklęsłę, kiedy jedna ściana wypukła a druga wklęsła; dwuwklęsłe, gdy obie ściany są wklęsłe i wklęsło-płaskie, w których jedna ściana jest wklęsła a druga płaska. Soczewki dwuwypukłe, inają własność zgromadzania padających na nie promieni światła, albo przynajmniej, w razie zbytecznego ich rozchodzenia czyli rozpraszania się, za pomocą takich soczewek, też promienie mniej się rozpraszają czyli oddalają od siebie; powierzchnie wklęsłę soczewek działają wprost przeciwnie i padające na nie promienie światła oddalają od siebie. Działanie soczewki o jednej ścianie wklęsłej a drugiej wypukłej zależy od krzywizny tychże ścian; w tym razie soczewica działa w ten sposób, w jaki działa ściana mająca krzywiznę większą czyli będąca częścią powierzchni kuli o promieniu mniejszym, w takim albowiem przypadku działanie tej ściany przeważa nad działaniem drugiej. Soczewki o ścianach wypukłych z przyczyny wyżej przywiedzionego działania na promienie światła, mają tę własność, że dają na białej zasłonie z jednej ich strony stojącej, obraz przedmiotu znajdującego się z drugiej strony w nienazbyt małej odległości, gdyż promienie światła wychodzące z jakiegokolwiek punktu przedmiotu, w przejściu swojem przez soczewkę są w ten sposób załamane, że w dałszem przejściu swojem przecinają się z sobą w jednym punkcie a przeto w tymże punkcie dają obraz punktu, z którego wyszły pierwotnie. Na tej własności zasadza się użycie soczewek dwu wypukłych, jako szkieł przedmiotowych do perspektyw, mikroskopów i t. d. Jeżeli przedmiot znajduje się w tak małej odległości od soczewki, że promienie światła od niego idące zanadto rozproszone spotykają soczewkę, w takim razie po drugiej stronie obraz nie tworzy się. W tym przypadku promienie zbliżają się ku sobie i wydają, się oku znajdują-