page0841

Sono-a — Sontag    833

w Y₆ z mestyoów, w ³/'c ^z Indy |an. Ostatni rozpadają się na liczne plemiona, i po części nigdzie nie maja starej siedziby. Najwięcej ucywilizowani są Opa-tasy, którzy w swych ręku trzymają słaby, na najniezbędniejszych potrzebach ograniczający się przemysł. Bardzo rozgałęziony i po części na wielką skalę prowadzony chów bydła, jest tu w ogóle głównym środkiem utrzymania dla mieszkańców. Handel, dla prowadzenia którego brak dobrych kommunikacyj lądowych, dopiero w ostatnich czasach zaczął niejako zakwitać, lecz mu często stają na przeszkodzie rabusiowskie przechody dzikich Indyjan. Stan dzieli się na dwa departamenta: Arispe i llorcasitas. Teraźniejsza stolicą jest Arispe, liczy 3,000 miesz.; ale najludniejszem miejscem, a dawniejszą stoticą jest Her-mositlo czyli Pitic, przy spływie rzeki Dolores do Sonory, nowo, lecz nieregularnie zbudowane, w żyznej, w wino i bydło obfitej okolicy, z 8,000 miesz. Jest tam główny stop, najlepszego portu handlowego. San-Fernando de Gay-mas, blizko miasta San Jose de Graymas liczącego 5.000 miesz. Prócz tego na uwagę zasługują miasto San-Miguel de llorcasitas z 2,500 mieszk., wieś kościelna Oposura, główne miejsce Indyjan Opotasów z 2,000 mieszk., zakładami fabrycznemi i mocnym chowem bydła; główne okręgi górnicze są Nawsari, San-Juan de Sonora, Babiacora i Oposura. Oprócz obwarowanego miasta Santa-Oertrudia des \ltar, z 1,400 mieszk., jest tu wiele warowrni lub prezydyjów dla obrony przeciw Indyjanom.

Sontag (Henryjetta), jedna ż najznakomitszych śpiewaczek niemieckich, urodzona- r. 1805 w Koblenz, przeznaczoną była dla sceny przez rodziców, którzy sann byli aktorami. Mając lat 6, występowała już w rolach dziecinnych w Frankfurcie nad Menem, a w 8 roku poczęła śpiewać. Po śmierci ojca, udała się z matką do Darmstadt, a ztamtąd do Pragi, gdzie ucząc się w konserw atoryjum, z powodzeniem wystąpiła po raz pierwszy jako śpiewaczka na scenę w 15-tym roku życia. Wkrótce pojechała do Wiednia, gdzie zamówioną była do opery niemieckiej i włoskiej. Po zwinięciu opery w Wiedniu r 1824 gościła w Lipsku, i w tymże jeszcze roku powołaną została do Berlina (Konigstadter-Theaterj, gdzie prawdziwe ją spotykały tryumfy i godność nadwornej śpiewaczki królewskiej uzyskała. W r. 1826 zwiedziła Paryż, gdzie równie chlubne znalazła przyjęcie, i wróciwszy przez Weimar do Berlina, w r. 1827 na lat dwa zamówioną została do Paryża. W r. 1828 śpiewała w operze włoskiej w Londynie, a r. 1829 w Warszawie i Paryżu. Tu poślubiła tajemnie hrabiego Ross?', posła sardynskiego w Hadze i opuściła scenę właśnie wśród największego rozkwitu swej sławy, odbywszy jeszcze podróż artystyczną po Niemczech jako koncertantka i wystąpiwszy w Berlinie w Semiramidzie Rossimego r. 1830. Później małżeństwo jej publicznie zostało ogłoszone, i odtąd towarzyszyła mężowi w licznych jego poselstwach, to do Frankfurtu nad Menem, to do Petersburga, to do Berlina, gdzie w zamkniętych tylko kółkach słyszeć i podziwiać się dawała. Mimo szczęśliwego pożycia rodzinnego, zmuszoną jednak została ze względów ekonomicznych wystąpić znów publicznie w r. 1848. I teraz jeszcze przyjęto ją z zapałem we Francyi, Anglii i Niemczech. W r. 1853 popłynęła do Ameryki, gdzie w pośród tryumfów jakie i tu ją spotykały, zmarła r. 1854 w' Mexyku na cholerę. Przymiotami jej śpiewu były: czystość, jasność, giętkość i lubość; wykonanie lekkie, świetne, dobitne i pełne wyrazu. Dziwiła tłumy biegnikami fletowemi, zachwycała znawców prostotą; najbardziej atoli skłamał się organ jej głosu ku śpiewowi uczuciowemu, żartobliwemu lub nadobnemu. Trafnie określiła ją Catalani w słowach: Elle esf grandę dans son genere, mais son genre rtest

ENCykLOPEDTJA TOM XXIII.