page0884

876

Samnitcwle — Samo

smo oskijskie były upowszechnione w całej krainie Samnium. Lukanie i Ma-mertyni także początek swój wywodzili od Samnitów. Z Rzymianami zawarli Samnitowie w r. 354 przed Chr. przyjazne stosunki. Lecz gdy Kampanowie zagrożeni przez Samnitów, wezwali pomocy Rzymian, wybuchła w roku 343 pierwsza wojna samnicka, w której Marcus Valerius €orvus pokonał Samnitów u podnóża góry Gaurus i pod Suessula, poczem w r. 341 pokój nastąpił. Druga wojna samnicka trwała od 326—304 r. przed Chr. W wojnie tej z zmiennem szczęściem prowadzonej, po znacznych korzyściach odniesionych przez konsulów rzymskich, wódz snmnicki Pontins w r. 321 zwabił wojsko rzymskie do ciasnych wąwozów pod Caudium, gdzie Rzymianie znienacka napadnięci i otoczeni, zmuszeni byli najhanicbniejszemi warunkami wolność swą okupić. Zabrane do niewoli wojsko, złożywszy broń, z konsulami na czele, znaglone było przechodzić pod jarzmem. Lecz Rzymianie wkrótce pomścili się za zadaną hańbę. Konsul Papirius Cursor i dyktator Fabiusz jedne po drugich odnosili zwycieztwa; wreszcie zawarto pokój w r. 304. Trzecia wojna Samnicka powstała w r. 298, gdy Rzymianie stanęli w obronie Lukanów, przez Samnitów zaczepionych. Samnitowie połączyli się z Etruskami i Gallami; pomimo tego w kilku walnych bitwach pokonani, zmuszeni zostali prosić o pokój, który przyszedł do skutku w r. 290. Gdy w r. 282 Samnitowie na nowo oręż przeciw Rzymianom podnieśli, silne znaleźli poparcie w' Pyrrhusie, królu Epiru; ale po usunięciu się tegoż z Włoch, zostali przez Rzymian ujarzmieni. Nowe powstanie w r. 268 szybko było przytłumione. Pod panowaniem rzymskiem otrzymali prawa służące sprzymierzeńcom (socii). W drugiej wojnie punickiej część Samnitów przez czas niejakiś stanęła po stronie Hannibala. W wojnie z sprzymierzonymi w r. 90 przed Chr. znów^r Samnitowie stali się groźnymi dla. Rzymian, odnieśli kilka zwycięztw i nic złożyli brom mimo ukorzenia sio innych sprzymierzonych, a w r. 87 powołani przez Cynnę, połączywszy się z nim i z Maryjuszem, za przyrzeczeniem zupełnych praw obywatelstwa, twmrzyli wraz z Lukanami i Kampanami oddzielną armiję. Wojsko ich liczące 40,000 ludzi posunęło się pod Rzym, stanęło do walki przeciw' Sulli r. 82 i w morderczej bitwie zupełnie pokonanem zostało. Do tego zwycięztwa głównie przyczynił się Krassus. Sześć tysięcy jeńców na rozkaz Sulli zostało zamordowanych. W następnym roku Samnium i Lnkanija zostały okropnie spustoszone: po zupełnem prawie wytępieniu mieszkańców', kraj był na now'0 przez osadników zaludniony.

S&niO, początkowa wódz a następnie książę czy król narodu czeskiego i ościennych Słowian, rodem z osad słowiańskich czyli z zachodnich krain We-letów w Niderlandach, opanowanych przez króla frankońskiego Dagoberta. Wyćwiczony w sztuce wojennej tego narodu, mądry i odważny, przybył z drużyną na pomoc Czechom w wojnie przeciwko Awarom, którzy przybywszy z nad Uralu, założyli silne państwo w dzisiejszych Węgrzech (około 563 roku). Samo stanął w Czechach r. 622 jako oswobodzicie]; zjednoczył siły całego narodu i zwyciężył Awarów w wielu krwawych bitwach, czem osłabił potęgę tego mocarstwui. To było pow'odem, że już 627 r. otrzymał monarsze rządy i władztwo swe rozciągnął daleko na wszystkie strony aż do Alp Styryjskich, gór Tatrzańskich, rzeki Menu, a na północ za Sprewę i Haw’olę do morza Bałtyckiego i Niemieckiego. Kronikarz Fredegard mówi, że wojownik ten dał początek wielkiemu państw^ruSłowiańskiemu,którego Czechija hyła sercem a stolicą Wyszehrad, stanowiący dziś jedno z przedmieść Pragi. Samo wiódł od r. 630 krwawe wojny z królem frankońskim, Dagobertem, swoim zachodnim