page0946

938

Stadion — Stadło

mocno wstrząśnioną monarchiję. Przy Schwarzenbergu reprezentował wolno-myślniejszy żywioł nowego zarządu, i wielkie nadzieje pokładano w jego czynach. Ale uporczywe cierpienie już w Maju 1849 zmusiło go do złożenia urzędu. Otrzymał urlop nieograniczony i wyjechał do Greffenberga na kura-cyją. Ale choroba coraz bardziej wzmagała się, zapadł bez nadziei i wreszcie umarł dnia 8 Czerwca r. 1833.

Stadion (Krzysztofj, biskup, z dawnego domu w Gryzonach, urodził się roku 1478, został biskupem augsburgskim r. 1517. Zaraz po objęciu stolicy biskupiej zwołał synod dyjecezalny w Dillingen, na którym ułożono statuU. odpowiedne potrzebom owego czasu. Oprócz tego odbyły się dwa jeszcze synody w Dillingen, roku 1590 i r. 1536 Stadion w oporze usiłowaniom Lutra, powołał uczonych kaznodziei do katedry w Ausglurgu, zabronił czytania ksiąg Lutra. Otwarte potępianie zdrożności swoich czasów, gorliwość w zwoływaniu synodów dyjecezalnych, domaganie się odnowienia życia wewnętrznego w Kościele, pochwały dawane protostantom, słowa przez nich jemu przypisywane, podejrzenie podnoszone przeciw niemu przez niektórych teologów katolickich: tłomaczą niepewność sądu o Stadionie. Byłto wszakże mąż światły, rozsądny, mówca niepospolity, nadzwyczajnie łagodny i wyrozumiały względem protestantów, a przytem gorliwy katolik. Znajdował się prawie na wszystkich sejmach od r. 1518 do 1543, na wszystkich konferencyjach religijnych, pracował niezmordowanie nad pogodzeniem powaśnionych. Umarł roku 1543, będąc komisarzem cesarskim w Norymberdze. Erazm Roterdamczyk nazywa go chwałą biskupów swego wieku. Zaps wydał bilijografiję Krzysztofa Stadiona (r. 1799), po niemiecku.    L. R.

Stadium. Od czasu, w którym igrzyska olimpijskie podniesione zostały do rzędu uroczystości narodowych, stadium stało się miarą długości równą 600 greckich albo 625 rzymskich stóp, tak że 40 stadiów stanowiło prawie milę geograficzną. Początkowo starożytni staróum nazywali długość szranek przeznaczonych dla zapaśników. U nas stadium znaczy pewną część czasu, w którym dokonywa się jakiś wypadek lub wywiezuje stan jakowy szczególniej w chorobie.

Stadler CMaxymiJijan), kompozytor kościelny i organista, urodził się roku 1748 w Melk, uczył się muzyki i teologii, wszedł r. 1768 do zakonu benedyktynów, i w roku 1772 konsekrowany został. W owym już czasie pisał msze, magnificaty, litanije, kantaty, miserere, oraz trija, sonaty klawikordowe, konceita skrzypcowe, melodramata i pieśni. Przytem jako professor uczył dziejów Kościoła, prawa kanonicznego i moralności. Nie zaniedbywał także służby Bożej iwyborniegrał na organach. Po zniesieniu klasztorów w r. 1786, nosił nazwę abbe. W Wiedniu zył prywatnie od r. 1791—1803, potem otrzymał urząd parafijalny na przedmieściu Alt-lerchenfeld, a r. 1810 w Bóhmisch-Krut. W r. 1815 dla słabości opuścił swój urzr.d i zamieszkał w Wiedniu, gdzie zmarł r. 1833. Z pośród licznych jego utworów, wyróżniają się mianowicie oratoryuim: Die Refrtniną Jprusalems, wielkie reąuiem, Klopstock’a obcbód wiosenny, kilka mszy i 24 psalmów. Występował w obronie autentyczności Mozart owskiego Reąuiem przeciwko G. Weberowi.    ,

StadiO, pierwotnie oznaczało parę samca i samicy tyjących z sobą Później wyraz ten zastosowano do małżonków: ztąd stadło małżeńskie. Krasicki w Satyrach pisze:

„Ztąd ci teraz fenixem prawie zgodne stadło.”    K. Wl. W.