page0963

Sardes — Sardynija    955

zupełnie spustoszył i w gruzy zamienił; zwaliska tylko wskazują jeszcze ślady możnego niegdyś miasta.

Sard0nyx, odmiana chalcedonu, odznaczająca się naprzemian idącemi czer-wonemi i białemi kresami, często bardzo delikatnemi i równemi, prostemi, łuko-watemi lub falistemi. Starożytni wysoce cenili ten kamień. Pochodzi ze Wschodu i należy do liczby kamieni bardzo poszukiwanych; wyrabiają z niego artykuły do ozdoby służące; pierścień sardonyxowy z kreskami delikatnemi białemi na gruncie czerwonym, płaci się od trzech do pięciu talarów.

SardOU (Wiktoryn), spółczesny dramaturg francuzki, urodzony w r. 1831 ■w Paryżu, kształcił się najprzód na lekarza, potem oddał się pracom historycznym, a następnie utworom dla sceny teatrów francuzkich. Zawód ten rozpoczął komedyją la Taoerne des ef.udians, która wkrótce upadła. Znaczniejsze jego utwory z powodzeniem grywane są: Les Gens nerveux, Piccoli.no, les Ganaches (roku 1869) les Femmes forf.es, Nos Intimes, les Vieux garbom (roku 1865, *v 5. ak.) i ostatnia la Familie Benoiton, którą karci zbytki. Wszystkie jego pióra utwory odznaczają się żywą akcyją, zięcznie zawiązaną intrygą i elfektem, lubo treść ich częstokroć nienowa, jak np. w komedyi la Perle noire, której osnowa wzięta z powieści Edgara Poe.

Sardyka, miasto w dawnej Ilhryi, dzisiaj Sopia w Bulgaryi, po Bulgarsku Triadica nad rzeką Bojana. Cesarze wschodni Konstancyjusz i zachodni Kons-tans, w połowie IV wieku zwołali tu synod celem uspokojenia Kościoła, zakłóconego przez aryjanów. Przewodniczył na tym synodzie r. 347 Osius biskup Korduby; zebrało się tu 97 prawowiernych biskupów, a 76 Euzebijanów, to jest przychylnych aryjanom. Papież Julijusz nie znajdował się na soborze, przedstawiali go kapłani Archidamus i Filoxen. Obok Ozyusza odznaczył się szczególniej Protogenes, biskup Sardyki. Pomiędzy biskupami prawowiernymi zasiadali Maxyrn z Trewiru, Protazy z Medyjolanu, Sewer z Rawenny i wielu biskupów greckich z Macedonii i Achai, zupełnie przychylnych nicejskiemu składowi wiary. Euzebijanie dowiedziawszy się w drodze, że Atanazy, Marcel z Ancyry i Asklepias z Gazy, także przez nich usunięci, znajdują się w Sardyce, zebrali się na radę i wyjednali u swoich stronników że nie wezmą udziału w synodzie i wszyscy oddalą się z Sardyki, jeżeli Atanazy i inni oddaleni biskupi zasiądą na nim i głos otrzymają. Przybywszy do Sardyki obrali mieszkanie w jednym domu, aby być razem i tylko dwaj biskupi z ich grona Asterius arabski i Makary palestyński, przeszli do prawowiernych, za co przy końcu soboru wygnani byli przez cesarza Konstancyjusza.. Euzebijanie mocno się przerazili usłyszawszy że Atanazy i wielu innych biskupów i kapłanów gotowi wystąpić jako oskarżyciele, przeciw gwałtom Euzebijanów i złożyć kajdany w jakich byli przez nich trzymani. Opuścili przeto Sardykę, a synod uznał niewinność Atanazego, Marcela i Asklepiasa, przywrócił ich do godności, a rzucił klątwę na Euzebijanów, pochwalił skład wiary nicejski, postanowił że biskup oddalony z urzędu, mocen jest apellować do Rzymu do papieża. Trzy kanony wydane w tym ostatnim przedmiocie były przedmiotem żywych sporów między Gallikanami a Ultramontanami. Wielu pisarzy kościelnych uważa synod sardyceński za powszechny czyli Ekumeniczny, a we wszystkich wiekach wielką miał on w Kościele powagę. Sobór in Trullo zatwierdził wszystkie kanony tego synodu.    L. H.

Sardynija, po włosku Sardegna, wyspa z tytułem królestwa, należąca