page0965

957

Stanisław Kostka — Stanisław Leszczyński

bowiem nienabożny, w obyczajach wolny, igrzyskami się bawiący. Stanisław zaś był odmiennych, a świętych obyczajów, często pościł, na modlitwie chętnie sio zabawiał, anielską skromność zachowywał i straż miał nad wszystkiemi zmysłami. Z nadzwyczajną cierpliwością znosił przykre obejście się brata, nawet bicie; i postanowił wstąpić do zakonu jezuitów, pomimo że ojciec mocno się temu opierał; lecz Stanisław wytrwały w przedsięwzięciu, został przyjęty do zgromadzenia jezuitów przez sławnego Piotra Kanizyjusza. Żywy cnót wszystKich przykład na sobie okazywał i starsi innym go nouicyjuszom na wzór stawiali. Z twarzy jego jakaś niebieska- barwa wynikała, a na patrzących zamiłowanie czystości i niewinności wywierała. Nigdy go nikt smutnym nie widział, bo dusza, rozkoszami świętego żywota napojona, wiece] niżeli młodość kwitnące jego lata czyniła. Szczególne miał nabożeństwa do Matki Boskiej. Dziesiątego miesiąca po wejściu do zakonu, ciężko Stanisław zachorował i wkrótce zakończył żywot krótki, ale w niczein niepokalany, d. 15 Sierpnia 1568, licząc zaledwie lat ośmnaście. Pogrzebiony Stanisław' Kostka w Rzymie. Wkrótce po śmierci wsławił się cudami. Klemens VII ogłosił go błogosławionym, a Klemens XI świętym r. 1714. Stanisław, równie jak Ludwik Gonzaga, jest patronem pobożnej młodzieży. Żywot. ś. Stanisława Kostki wydał Franciszek Sacchino. jezuita, w Tngolstadzie 1611 r. i po włosku w Rzymie 1620 r. Jest tu wzmianka że Stanisław Warszewicki pierwszy opisał życie ś. Stanisława Kostki. Niepewna czy było kiedy drukowane. Po hiszpańsku jest żyw^rot świętego przez Józefa Oassani: Vida, cirtudcs y mitajp‘os de S.Sla-nislao Kostha (Madryt. 1715). Po polsku: Hełdcya albo krótkie opisanie radów niektórych i dobrodziejstw przednię/szych BI. Stanisława Kostki (Kraków, 1630); Ignacego Raczyńskiego: IWija nieba i ziemi wdzięczna, to jest żywot ś. Stanisława Kostki (Kraków. 1673).

Stanisław, książę mazowiecki, syn Konrada i Anny z Radziwiłłów, urodził się w roku 1500, a po wyjściu z opieki swej matki objął rządy w księztwach Warszawskiem i Czerskiem w r. 1517. Krótkie były jego rządy, bo trwcły tylko do r. 1524, umarł z wycieńczenia nadużyciem rozpusty i trunków. Obok tych wad, miał wiele pięknych przymiotów, znakomite zdolności umysłowe i rnęztwo niepospolite, którego dowody świetne złożył w wojnie króla Zygmunta I z Albertem, mistrzem krzyżackim, zwyciężywszy po kilkakroć, z małemi hufcami bitnych Mazurów, trzykroć liczniejsze zastępy Zakonu i zdobywając warowne zamki na pograniczu Mazowsza, przez Krzyżaków wzniesione. Dbał

0    dobry byt państwa, założył w miejscu wsi Cisek miasto, które nazwał swem

imieniem. Pochowany w Warszawie w kościele katedralnym ś. Jana, ma z bratem swoim Januszem piękny grobowy pomnik marmurowy, po lewej stronie wielkiego ołtarza.    K. Wl. W.

Stanisław Leszczyński, król polski, urodził się dnia 23 Października 1677 roku, we Lwowie, był synem Rafała i Anny Katarzyny Jabłonowskiej, kasztelanki krakowskiej, córki hetmana wielkiego koronnego. Pochodził z rodziny zarówno starożytnej jak zamożnej, mającej przewagę w Wielkopolsce. Oprócz wielu majątków' ziemskich, posiadała w' tej prowincyi Rzeczypospolitej, miasto Leszno, od ich imienia nazwane, gdzie przez Leszczyńskich założonem zostało gimnazyjum. Ojciec jego Rafał (ob.) równie w zasługach dla ojczyzny odznaczył się, jak i na polu literatury. Młody Stanisław pełen zdolności

1    pięknych przymiotów, po ukończeniu domowych nauk, wysłanym został do obcych krajów, dla ostatecznego wykształcenia. Za powrotem mianowany starostą odolanickim, później wojewodą poznańskim, w^r r. 1698 poślubił osra-