page0976

968

Stanisławów — Stanisławowski powiat

nych tego miasta. Około r. 1763 ukończono budowę murowanego kościoła ormijańskiego w stylu włoskim, z dwiema wieżami ou frontu i wielką kopułą, we środku, pod wezwaniem Niepokalanego poczęcia N. M. P. Wewnątrz zasługuje na uwagę słynący cudami obraz N. M. P. w wielkim ołtarzu, piękne freski wykonane na ścianach świątyni, przez Jana Soleckiego i galeryja na 14 wielkich kolumnach figurami apostołów przyozdobiona. Nad zakrystyją i skarbcem są piękne pokoje mieszkalne. Ormijanie mieli zawsze w tern mieście kilka sklepów bogatych i fabryki safijanów. W roku 1772 Stanisławów dostał się pod panowanie Austryi przy pierwszym podziale Polski. W r. 1792 Katarzyna z Potockich, kasztelanowa Kamińska, odprzedała cały klucz Stanisławów ski bratu swemu Piotrowi Potockiemu, który w dziesięć lat potem; stracił prawie cały swój majątek: po uskutecznieniu prawnego podziału jego mas-sy wierzytelności, przypadło to miasto na własność austryjackiego skrrbu, a właściwie na fundusz religijny. Zamek Potockich obrócono na szpital wojskowy. Stanisławów mając oprócz czworobocznego rynku, 4 piękne place i 24 brukowanych ulic, liczy 765 domów, z tych 327 drewnianych, a 438 murowanych, zaś między temi 118 kamienic, ludności 11,000 głów. W mieście tern znajduje się: urząd obwodowy, administracyja ceł i dochodów, sąd szlachecki, sąd karny, magistrat, poczta, gimnazyjum i szkoły normalne; cechów rzemieślniczych 11, składów handlowych 3, sklepów wielkich korzennych i galanteryjnych 4, mniejszych 48 po największej części żydowskich, zresztą ma drukarnię, księgarnię, 2 aptek, 2 cukiernie, 2 traktyjernie, przeszło 30 domów' zajezdnych, porządny hotel Saksa z piękną salą balową i teatralną, 4 browary. gorzelnie, fabrykę likworów, skór, nożów, świec i mydła, na przedmieściach 5 cegielni i 12 młynów wodnych. Uprzywilejowanych jarmarków od-bywa się w^r Stanisławowie pięć do roku, z tych najznaczniejszy 1 Maja na woły pod Myketyńcami, na który zwykle kilka tysięcy z okolic pobliskich i z Bukowiny przypędzają handlarze. Nadto we Wtorek i Piątek wielkie targi tygodniowe bywają w mieście. Obszerny opis podaje dzieło pod tytułem: Pamiątki miasta Stanisławowa, zebrał ks. Sadok Barącz (Lwów, 1858 r.), podług którego niniejszą streściliśmy wiadomość.    C. B.

Stanisławowski powiat, wchodzi w skład gubernii Warszawskiej, ma rozległości 53,18 mil kwadratowych. Bzeki w nim znaczniejsze są: Wisła, Bug, Ossownica, Wirówka, Świder, Długa, Sienniczka. Jeziora tu znajdujące się, jedne leżą nad Wisłą, inne nad Bugiem. Jeziora nad Wisłą są we wsi Otwock wielki, trzy jeziora połączone z sobą rowami, rozległe są morgów 6, głębokie na stóp 114, we wsi Nadbrzeż 4, we wsi Duda dwa jeziora tuż przy sobie leżące rozległości m. 4. We wsi Glinki mórg 2, głębokie stóp 6. Jeziora nad Bugiem we wsi Brzoza (5), głębokie stóp 8. We wsiach Ślezany i Czarnoił rozległe po mórg. 4, głębokośoi stóp 6. We wsi Kuligów (24), głębokie stop 20 Ludność ogólna powiatu wynosi 106,591, z tej po miastach mieszka 18 066, po wsiach 88,525. Stosunkowo zatem na milę kwadratową wypada 2,004. Przemysł i handel w nim jest następny: gorzelni 42, browarów 17, fabryk octu 2, młynów wodnych i wietrznych 105, fabryk szkła 3, cegielni 38, fabryk katu 2, fabryk smoły, terpentyny i dziegciu 2, tkaazy sukna 7, tkaczy płótna 10, młyn parowy w Okoniewie, papiernia w Olechowie. Powiat dzieli się na 2 okręgi, Siennicki i Stanisławowski. Miast ma 12, takiemi są: Mińsk, miasto powiatowe, Cegłów, Jadów, Kałuszyn, Kamieńczyk, Karczew', Kołbiel, Latowicz, Okuniew-, Radzymin, Siennica, Stanisławów. Osad