300
żarem. Będąc słabszą czuje większą potrzebę podpory. Dla tego to widzimy ilu ulega ona słabościom, chociaż na pozdr zdaje się być najzdrowszą! Ponieważ jej układ nerwowy, dla braku upłodnienia, zbyt jest czuły, przeto po tysiącznych błąka się ta jego czułość przedmiotach. Czasem je trapi uporczywa migrena, którą uśmierzają womity; albo dokuczliwy ból zębów, którego okropność opowiadają głośnemi jękami; niekiedy dozuają nadzwyczajnego odpływu śliny, to znowu im dokucza ból żołądka, częste wylanie żółci; cierpią ból nerwowy w ramionach, w udach, który już to bywa podobny do rheu-inatyzmu, już do biedrznej choroby, podagry i t. p. Panna nie mogąc tego przypisać chorobie nazwanej u niemiast rozlaniem mleka, nie wie na co się użalać; a gdy wezwie pomocy lekarza, mówiąc. „Proszę mi poradzić,” ten nie ma na prędce innej odpowiedzi, chyba tylko radę z bajki La Fontaina: „Weź co prędzćj męża.”
Nie mówimy tu o guzach, naroślach i formującym się często po nich raku w piersiach lub w macicy u panien podeszłych, a nade wszystko w opoce ustania regularności kobiecćj. Bywają to zwykle smutne pamiątki najczystszej cnoty, te bowiem organy nie mogły spełnić wskazanych sobie od natury obowiązków; widocznie wypełnione są one płynami, które się tu zatrzymawszy, zatykają kanały i sprawiają powolne zapalenie. Niekiedy guzy i nabrzmiałości rozchodzą się przez wrzody i ropienie; lecz często się także zdarza, że z nich powstają narośle i rak, który nie raz bywa^przyczyną lub towarzyszem niepłodności.
Ponieważ małżeństwo powszechnera jest na tego rodzaju choroby lekarstwem, przeto starożytne ludy starały się różnemi sposobami zapewnić je swoim upośledzonym dziewicom. W pysznym niegdyś Babilonie sprzedawano najpiękniejsze dziewice bardzo drogo, a potem, z uzbieranych pieniędzy za te świetne czyny galantomii wydzielano posag dla ubogich w mamonę i wdzięki. Tę roztropną solidarność przypisuje także Strabon Assyryjankoiu; była ona także, według zapewnień Herodota we zwyczaju u Illyryjczyków (l). Najmowano lub sprzedawano publicznie urodziwsze dziewice, i wysokich za nie cen używano, dzięki tej wyśmienitej ustawie, na pokrycie braku zalet panien upośledzonych (2). Zebrane summy w świątyni
(1) Herodot 1.1. c. CXCVI,
(2) Pomp. Mela, S*tus orbis, I. II. c II.