scandjvutmp2e01

18

mają ścięgna. Dla tego to małpy, pomimo ich zdolności, nigdy pisaćby nie mogły, bo nie mają tyle rozmaitości w ruchach i postawie palców, juz pojedynczo, juz po dwa, w porządku lub naprze-mian, do jakich zdolua jest nasza ręka. A nadto, u nas kość łokciowa mniejsza tak jest zestawiona z ramieniem, iź nierównie ła-twićj niż małpy władać możemy ręką leżąc czy to wznak, czy twarzą do ziemi.

Najwięcej zaś nadaje nam zręczności, nawet więcćj niż małpom to, że nie potrzebujemy rąk do chodzenia, i że chodząc możemy rąk wolno używać, a czego braknie małpom, które w chodzeniu i wyłażeniu na drzewa zawsze pomagać sobie muszą rękami. Małpy, a nawet oraugutangi, najbardziej zbliżające się do ludzi, nie mogą postępować stojąc czyli trzymając się prosto, jak ludzie, a to już okazał Galen: albowiem rozszerzenie muszkułów goleniowych u małp zachodzi poniżej chrząstki goleniowej, co bardzo im utrudnia wyprostowanie nóg; przydać tu jeszcze trzeba, że zbytnie zbliżenie się do siebie ich muszkułów pośladkowych chód ich czyni chwiejącym. W wielkim palcu ich nóg jest właściwy służący do wyciągania i długi muszkuł odprowadzający, które razem z mu-szkułem podeszwowym bardzo mięsistym, czynią te palce bardzo chwytnemi, jak to okazał Vicq d'Azyr. W istocie tćż ich nogi uważać można za ręce bardzo ukośnie osadzone. Większa kość w ich pięcie jest bardzo krótka i pięta nieco ku górze podniesiona , tak iż gdyby chciały oprzeć się dobrze na nićj, wtedy niezawodnieby w tył upadły; na samą więc tylko średnią część stopy cięży ich ciało, i to jeszcze na stronę zewnętrzną, a nie na wielki palec, który jest bardzo krótki, do góry zadarty i stawać mogący naprzeciw innych długich jak u rąk palców. Taka to budowa ciała przyczyną jest, że małpy chodzić nie mogą; mają ony cztery ręce czyli są czwororęczne, co jest zgoduem z ich przeznaczeniem, wszystkie łażą po drzewach i bezustannie żywią się ich owocami, których mnóstwo jest w gorących krajach w każdej porze roku. Wszystkie więc najdoskonalsze, bezogonowe małpy dawnego świata, jak np. małpa właściwa (simia satyrus, L.) i inne, prosto stanąć nie mogą. Zwierzęta te, a zwłaszcza długoręki [simia lar), ko-tomałpy (pithecus syndaclylus agilis), odwrotnie jak u człowie-