319
społeczności z uchybień jeduej i drugićj płci. Wiemy przecie?, jak cicibeje we Włoszech, a cortejos w Hiszpanii, zastępują czasem mężów, którzy nie mają nawet prawa użalić się na to. Wiele jest przykładów narodów, których mężowie patrzą przez szpary na podobne postępki; mówię to o ludach Indyi i Afryki. Widziano także podobne przykłady u Tatarów, a dawnićj w Szkocyi i Anglii (1).
Na wyspie Pulo, Condor, w Pegu, w Siam, Cochinchinie, w Cam-boge, w Tonkin, mężczyźni hojnie szafują swemi zonami za najmniejsze wyuagrodzenie; toż samo dzieje się na brzegach Guinei, gdzie murzynki przywiązawszy się do obcych mężczyzn, odkrywają im zmowy, które przeciwko tymże knują nie raz ich mężowie (2).
Szczególniejsze są w niektórych krajach prawa, tyczące się obowiązków małżeńskich. Wymagane są zDaki dziewictwa pierwszćj nocy po weselu u większćj części ludów Azyi i Afryki Wiadomo, że prawo Mojżesza Deutoronomium, rozd. XXII, jasno brzmi w tym przedmiocie; dla tego żydzi zatrzymali jeszcze zwyczaj wymagania znaków na bieiiznie dziewicy nowo zaślubionej, a to nawet w Niemczech (3). Dawnićj Hiszpanie przejęli byli ten zwyczaj od Maurów. Niezbędny to jest obowiązek u Turków, Egipcyjan, Marokanów i innych Afrykanów, aż do rzeki Gambi. Persowie, Arabowie, według Niebuhra, Azyjaci, według Sonnerata, Legentila i wielu inuych podróżników, nigdy nie zaniedbują tego zwyczaju. Gdzieindzićj zawłóczą pierścień przez obiedwie wargi. Wiadomo, że Neapolitari-czycy darowywali dziewiczy pasek swym żonom nazajutrz po ślubie.
Wszystkie te sposoby, przeszkadzając spoleniu, nie pozbawiają zdolności do niego, do czasu tylko wstrzymują od jćj użycia; a za-tćm więcćj są ludzkie, niż kastracyja.
U Czerkiesów dziewice noszą pasek, czyli ciasną na ciele sznurówkę, którą sam tylko mąż ma prawo rozpróć ostrym kindżałem. Wiele ludów wschoduićj Europy i Sybirczycy, jak utrzymuje Chappe, mają jeszcze zwyczaj wymagania śladów dziewictwa, podobnie jak
(1) Buchanan, Rec. seoticar. lib. IV; Polydor Virglliua, Hist. Angl.t I. X> i Sue ton. In Cali gul a, C. 40 etc.
(2) Dampier. Toyage autour du mendę.
(3) Yalimeri, Galer, di Minerua, t. III, p. 413 i Schlichting etc.