scandjvutmp14c01

323

Grzeczni obrońcy płci pięknej utrzymują jako rzecz niewątpliwą, ze, ponieważ małżeństwo ustanowione zostało dla spłodzenia potomstwa, przeto kobićta ma prawo, a nawet powinna, użalić się na małżonka, ktdry nie jest zdolny uczynić ją matką. Azali byłoby sprawiedliwie z młodą, miłą osobą łączyć niedołężnego mężczyznę, jak jakiego eunucha, ritfens octilis et ingemisce/is, quasi spado com-plectens rirginem et suspirans, jak mówi Eklezyjastyk? Albowiem uczciwa i powściągliwa kobieta, nie czując w podobnych okolicznościach niebezpieczeństwa pokusy, nie może wzbraniać się pomimo-wolnej odrazie. Po cóż wydawać na ofiarę płeć z uatury słabą i bo-jażliwą, i wskazywać ją na udręczenie, iżby sama siebie zapominała i żeby zamykała swe serce przed najmilszemi uczuciami natury?

Solane pcrpelua macrcns enrpere juventa?

Ncc dulccs natos, Vcncris nee praemia noris?

Yirgil., AKmid. IV. 32.

Można/, poczytywać za występek tej kobiecie, która wszedłszy w związki małżeńskie, pragnie pozyskać święte imię matki, i pełnić obowiązki upoważnione wszystkiemi prawami dla uwiecznienia rodu ludzkiego? Azali uwiedziona małżonka nie dla tego żąda zerwania podstępnego, oszukańczego związku aby żyć mogła uczciwie? Nie masz w kobićcie występku gdy żąda równości praw i obowiązków w stanie któremu całe życie poświęca, i żadne prawo nie może być tak niesprawiedliwe, iżby wydawało słabość na ofiarę przywidzeniom mocniejszego.

Ustawy rządów i prawa kościelne ujmują w tym względzie za wstydliwością kobiet pokrzywdzoną tak nieodpowiednim, niepraw ym i szkodliwym dla dobrych obyczajów związkiem (I). Prawodawca Solon pozwalał każdćj żonie, mającej nieudolnego męża. obcować z każdym, kto się jćj podoba, z rodziny tegoż męża (2). Cesarz Ju-stynjan przystawał na rozwód wtedy tylko, kiedy mąż w ciągu dw óch lat nie mógł zadosyć uczynić obowiązkom małżonka; i takie małżeństwo nazywa on innuptae nuptiae (3).

(1)    Gonzalez, extr. defrigidis, c. 2.

(2)    Tagerau Disc. de 1'impuissunce. p. 5.

(3)    .Spartańczycy byli dla swych żon nader grzeczni, albowiem, nie chcąc ich pozostawiać w nudnej samotności podczas dziesięcioletniego oblegania MeBseny, wysiali ze