151
kie obowiązki macierzyńskie, tedy wyrodna kobieta, zaniedbuje swych powinności, pomiędzy ucywilizowanemi narodami; oddaje swego syna w najemne ręce. (idzież ten biedak znajdzie dla siebie wnętrzności macierzyńskie i tyle potrzebną dla siebie troskliwość, kiedy ta co mu dala życie oddaje go na laskę obcych ludzi?
Wydzielanie się mleka zdaje się być w pewnym związku z upływem miesięcznym, Islandki bowiem równie jak wszystkie zimnych krajów: kobiety, bardzo mało miewają pokarmu. Powiada nawet biskup Troił, ze ledwo kilka dni dają dziecięciu piersi i że wreszcie, używają na pokarm krajowego mlćka. Lecz w Egipcie, na wyspie Cejlau i po uajwiększćj części w krajach gorących, wilgotnych, kobiety mogą karmić bardzo długo i ogromne mają piersi. Przeciwnie w krajach suchych, wietrznych, wysokich, jako to w Kastylii, Prowancyi, i t. d. Mówią, źe we wschodnich krajach Europy mężczyźni tak wielkie miewają piersi, iż przydaćby się mogli na mamki.
Pićrwsze zbierające się w piersiacli po połogu mleko jest wodniste, nieco rozwalniające: stąd jest bardzo użyteczne dla dziecka, gdyż uwalnia je od nagromadzonych w trzewiach nieczystości. Nasze akuszerki zakazują częstokroć matkom, aby nie dawały go dziecku, z obawy żeby mu nie zaszkodziło; ale ta ostróżność sprzeciwia się zamiarom natury, która nic nadaremno nie działa. Dla tego to niemowlęta, nie pozbywszy się owćj czarnćj nieczystości, która wypełnia ich trzewia, prawie zawsze cierpią gwałtowne rznięcie, t i częstokroć przez to wystawiane bywają na niebezpieczeństwo; uniknęłoby się tego gdyby się postępowało za wolą przezornćj mądrości, która wszystko doskonale rozrządziła na świecie. Nie mniój szkodliwy jest zwyczaj dawania cokolwiek wina osłodzonego nowonarodzonemu dziecięciu, albowiem ten nieco spirytusowy napój drażni nerwy i żołądek słaby jeszcze w tej epoce; wiele na tem zależy aby nie drażnić i nie czynić żadnego gwałtu temperamentowi młodego dziecięcia, bo to wielki będzie miało wpływ na dalsze jego zdrowie.
W miarę podrastauia i wzmacniania się dziecka, mleko matki staje się coraz gęstsze i pożywniejsze. Dla tego trzeba potem dodawać dziecku jaki pożywniejszy, gęstszy pokarm; ale zwyczajem niektórych matek dawana papka z mąki i mleka nie jest dobra, gdyż
Virtj. Eist. NaL, T. /. 22