scandjvutmpf801

239

Trzeba więc śledzić pierwotną naturę kobiety, odłączyć od niej wszelkie sztuczne sposoby wychowania, które ją zmieniają; trzeba się przypatrzyć jak cały jej układ ugina się pod różnemi jarzmami społecznego życia, juźtojako niewolnicy, odalisce sułtana w azy-jaiyckim haremie, lub uciśnionej nieszczęsnćj słudze dzikiego, juz miłej towarzysce ucywilizowanego człowieka, szczęśliwemu przedmiotowi ubóstwień u ludów uprzejmych i grzecznych. Chcąc poznać z gruntu kobiety, powinniśmy uważać juz nieustraszoną Amazonkę i surową Spartankę, juz roskoszną w korynckich budoarach Frynę lub bojażliwą i zabobonną Indyjankę; powinniśmy badać, tu pilną robotnicę siedzib wiejskich, zahartowaną do upałów słonecznych i ciężkich prac gospodarskich; tam delikatuą mieszkankę owych bogatych i świetnych miast, gdzie ją zbytkowe roskosze miękczą a nudy nieczynności osłabiają.

W wielkich familijach zwierząt, w gatunkach oddzielno płciowych, płeć żeńska powszechnie jest słabsza, a szczególniej w rasach, których samce są wielożenne, jak np. u zwierząt czworonożnych przeżuwających i u ptaków grzebiących (kurzych). Mniej bywa różnicy, co do sił i wzrostu, między płcią ras jednożennych, jak np. u małp, papug i t. p. jednakże nie są one sobie równe.

Pomimo wszelkie przez stronników równości obydwóch płci, przytaczane dowody, lubo męzkie wychowanie i silne ćwiczenia mogą powiększyć fizyczną i moralną siłę kobiety, nie można jednak pomimo boskiego Platona (1) stawiać jej w tym względzie na równi z mężczyzną. Nigdy mężne dziewice spartańskie ani w zapasach na górze Tajgetu ani w wojennym tańcu Pyrrhusa nad brzegami Eurotu, nie zrównały dzielności Spartańczyka. Nigdy kobieta przez uprawę swego rozumu, nie wzniosła się w naukach i literaturze, do owych wysokich pojęć genijuszu, które zdają się być najwspanialszą zdobyczą umysłu ludzkiego. Te co najwięcej odznaczyły się w tym zawodzie zyskały przydomek mascula, który dostała Sapho od Ho-racyjusza; zwykle bowiem spostrzegano u wielu oddających się literaturze kobiet, układ, więcej niż u innych, objawiający panowa-

(1) Rtectpot, ks V.