scandjvutmp2601

31

w samej tylko mieszczą się głowie; albowiem odetnijmy głowę żabie, wężowi, rybie; wybierzmy mały mózg żółwio wi, a zobaczymy że te zwierzątka będą jeszcze żyły, będą przez kilka dni łaziły: a jakże to długo drgają ich członki na sztuki pocięte, tak to wiele się w nich mieści siły żywotnćj. Ptak, kaczka krótko rusza się po utracie głowy, albo ledwo kilka kroków uszedłszy, pada i umiera; czworonożne zwierzę natychmiast umiera , a ogromny słoń od razu pada, wściekle się miotając, gdy mu jego kornak wbije gwoźdź w szpik pacierzowy. Człowiek ścięty w tćjże chwili umiera, jego członki, bardzo krótko, wraz z ciepłem, zatrzymują władzę ściągania pod najdzielniejszym stosem galwanicznym. W rzeczy samej im większy ma mózg zwierzę jakie, tćm mniejsze bywają rozchodzące się z niego szpik pacierzowy i nerwy; ponieważ zaś człowiek ma mózg stosunkowo największy, przeto jego nerwy do ruchów i dla reszty czynności ciała są niniejsze i słabsze; przeciwnie inne zwierzęta tein dłużćj żyją przez te organy i członki, że mnićj byt ich zależy od myśli i mózgu.

Ten stosunek okazuje się tern widoczniój, im zwierzęta bardziej nachylają się ku ziemi, czyli im bardziej oddalają się doskonałością od człowieka. Przypatrzmy się Murzynowi; pewno on umiej ma mózgu, już jego nerwy stosunkowo są większe niż u człowieka białój rasy; w istocie, Murzyn skłonniejszy jest do cielesnych ros-koszy, zdoluiejszy do ruchu i trudów; wytrwalszyna upały, nie tak prędko wyniszczy się jak człowiek biały; ale mniej się zastanawia, raniój myśli. Tem zaś pośledniejsza jest w tych względach od Murzyna małpa; zwykle już ona prosto się nie trzyma, mózg jej ścieśnia się a jej tylny otwór głowy, cofa się; w końcu tym sposobem przechodzić można grzbietne zwierzęta, w całym ich szeregu, i w miarę jak czaszka ich zmniejszać się będzie w przedłużający się pysk, zda się jakoby cały ich mózg rozpływał się i rozchodził kanałem grzbietowym w nerwy ciała. Przeciwnie postępując szeregiem do coraz doskonalszych zwierząt, zobaczemy jak stopniowo podnosić się będą do góry, i mózg w nich okaże się coraz większy, kiedy tymczasem szpik pacierzowy i jego nerwy będą coraz mniejsze i prawie cała ich siła zbierze się w mózgu. Gdyby człowiek długo pozostał w położeniu poziomćm, jego mózg stępiałby, nie tylko