scandjvutmp6501

71

brak wszelkich złudzeń, pozwalają drzemać duszy w niewinności i spokojuej niewiadomoścl Mało się kto zastanawia nad tern, jak szkodliwe jest życiu to zawsześne rozwijanie się, jak ono umniejsza siły ciała i dzielność duszy, jak psuje wszelkie moralue przymioty. Tćm mocniej uczuwa się tę praw dę, im dalej posuwa się w lata; dopiero bowiem w dojrzałym wieku zaczynamy pożywać gorzkie owoce błędów swej młodości.

Poczwarte, natura temperamentu bywa przyczyną różnych epok dojrzałości oseb. Najpóźniej przychodzą do nićj osoby flegmatycznej konstytucyi, a to z powodu nabrzęklości i miękkości organów, których działanie jest bardzo powolne. Również mieszkańcy wilgotnych, zapadłych okolic, gdzie ciągle mgłą i zimnemi wyziewami napełnione jest powietrze, mając miękką, tępą kompleksyją. późno dojrzewają. Przeciwnie przyśpieszają one temperamenty krwiste, żywe, czfnne; bywa ona jeszcze wcześniejszą u osób żółciowego, muszkularnego temperamentu, których ciało wieie okazuje zapału i żywotnćj dzielności. Temperamenty meianchollczne odznaczające się wielką nerwów czynnością, mocną, wczesną i rozumną poję-tnością. prędzęćj jak inne dojrzewają. Miłość uosób takiego temperamentu bywa głęboka, szczera, zakrawająca na fanatyzm i szał, tern mniej zaś jest żywa im kompleksyje są późniejsze. Jeżeli fle-gmatyk podobny jest do dziecka, saugwinik do młodzieńca, choleryk do dojrzałego człowieka, a zaś melancholik do starca, tedy konsty-tucyje zbliżające się podobieństwem do starości koniecznie prędzej od innych dorzewają.

Po piąte nareszcie, widzimy, że różne rasy ludzi mają właściwe sobie kompleksyje i oddzielny tryb życia. I tak młody murzyn, choćby od urodzenia przywykł do życia w Europie, prędzej jednak dojrzeje (przy równych innych okolicznościach) niż Europejczyk; a że wcześniej od nas zdolnym jest do płodzenia, w ogólności więc krócej żyje. kałmuk, Sybirczyk rasy mongolskiej, lubo żyje w ta-kiinże jak Szwed klimacie, dojrzewa przecież w trzynastym _%Iub czternastym roku. kiedy Szwedowi potrzeba na to szesnaście do ośuinastu lat wieku. Rzecz tę potwierdzają wszyscy podróżni, którzy te kraje zwiedzali. Kobićty Samojedów, tudzież Laponki dostają regularność w dwunastym lub trzynastym roku; kiedy tym-

Yirtj. Uitt. Nal._t T. 1.    12