121
wad mogą źródła. Tym czasem jednak napotykamy i w Indyjach i w Chinach, podług Szu King. Yedaeh, czyli święte księgi In-dyjan, równie dawne jak hebrajskie, mają przeszło 3200 lat; a Sefer czyli Pentateuch (pięć ksiąg) Mojżesza, nie mniej dawny, prawie zgadza się na liczbę wieków upłynionych od owego wielkiego wypadku.
Tak więc hisloryja ludzi, historyja pisana lub dochowana nam w pomnikach nie jest dawna. Dajmy, że dawniejsza jest historyja Chińczyków, Indyjan; dajmy że sięga stu tysięcy lat a nawet wię-cćj; cóż to znaczy, jeżeli świat jest wieczny? Jakże się to stało że człowiek dopiero zjawił się. iż tak powiem, wczoraj, na kuli ziemskiej , że nie ma śladów odległej jego starożytności? Czyliżby świat miał być niedawny? ależ znowu świadectwa wielu wypadków zdają się dowodzić, że jego sfarodawność sięga w najgrubszą po-mrokę najdaw niejszych czasów; pokazują to kości przedpotowych zwierząt, czyli istot dawnego świata. Azali zaszło późniejsze stworzenie rzeczy na ziemi ? kiedy, i jak?
Zdaje się więc że kolćbka rodu ludzkiego uie jest zbyt od nas w otchłani czasów odległa ; ale czy nasz ród istniał przed oweiui potopowemi /burzeniami? Czy ród ludzki rozpoczął nowy, dzisiejszy zawód cywilizacyi? Azaliby Przedwieczna Opatrzność uazuaczy-ła mu według swych zamiarów, epoki zniszczenia, równie jak odrodzenia ? Mieliżbyśmy jeszcze być dziećmi, podobnie jak byli Grecy gdy Solon dowiedział się od egipskiego kapłana o zalaniu Atlantydy (1).
Jeżeli wreszcie zwierzęta narodziły się wprzód, przed człowiekiem, czego zdają się dowodzić owe szczątki istniejących zwierząt, kiedy tymczasem nie znajdujemy kości ludzkich z owej epoki, i coby się zgadzało z tekstem Genezy, tedy biały człowiek, najzdolniejszy do udoskonalenia się, urodziłby się później jak Murzyn, a ten znowu zjawiłby się dopiero po małpach i orangutanach. Wiele zjawisk dowodzi, że natura trzyma się pewnego stopniowanego porządku w udoskonaleniu rzeczy, i że tym sposobem przez pewue odcienia, przychodzi do najdoskonalszego wzoru, podobnie jak osięga
(i) Platon w Krytyastu.
Virej, Hist. Kat. Tom 11.
16