scandjvutmp8b01

109

dzielność zatrzymują. I tak: w północnych okolicach, zamieszkałych przez ludy ubogie, powściągliwe, jak w górach szkockich, szwajcarskich, w Alpach , w Szwecyi, Danii, Rossyi* tudzież pod rządami demokratyczneini, liczba mężczyzn przewyższa liczbę kobiet o pięlnastną, czternastą , a nawet trzynastą część; w miarę zaś jak klimat jest cieplejszy, obfitszy, gdzie lud więcej ulega niewoli, a przy tćnt bardziej zepsute są jego obyczaje, stosunek mężczyzn do liczby kobiet bywa już tylko o siedmnastą, a nawet mniej różnicy. W końcu liczba płci niemal równa jest w południowej Francyi, weWłoszech, Hiszpanii, a nade wszystko w wielkich miastach, tu bowiem mniej czyste są obyczaje niż we wsiach i chłodnych krajach, a zatem liczba kobiet stosunkowo jest większa. W Paryżu i Londynie więcej jest kobićt niż mężczyn, a przeciwnie, we wsiach odległych od wielkich miast. Wieśniacy więcej płodzą chłopców; w miastach szczególniej rodzą się dziewczęta. Wielożeustwo zakrada się rzeczywiście w bardzo ludnych okolicach, jednożeństwo zaś, przez czystość obyczajów, utrzymuje się pod wiejskiemi strzechami.

W gorących więc krajach, mężczyźni, jak to wykażemy dalej, muszą brać razem po kilka żon, gdyż tam przeważająca jest liczba kobiet. Widziano w Benin i Meksyku mężów mających po sto a czasem i więcej żon; na wyspach maldywskich nie wolno mieć ich razem więcćj nad trzy. Wielu naczelników dzikich ludów Ameryki uważali dla siebie za chlubę brać wiele żon, nadewszystko z pomiędzy wojennych jeńców.

Jeżeli wiele żon należeć ma do jednego mężczyzny w krajach gorących, tedy w zimnych okolicach wypadałoby żonie mićć więcej jak jednego męża, gdyby takiemu porządkowi nie sprzeciwiały się prawa ojcowskie i zgoda towarzyska; któż bowiem chciałby się zajmować obowiązkami ojca, kiedyby uie był pewny czy jest nim rzeczywiście? Azali miałaby poszanowanie i powagę w rodzinie matka, gdyby raz do tego, to znów do innego należała męża.

Tybet, jako kraj niezmiernie górzysty i bardzo zimny, musi mieć naturalnie więcćj mężczyzn niż kobiet; przy jego oddzieleniu wiel-kiemi łańcuchami gór od innych ludów, przy spokojnym i sedentar-nym duchu, jaki nadaje mieszkańcom tego kraju religija, tudzież dla braku baudlu, Tybet nie bywa narażany na takie straty mężczyzn