scandjvutmp8b01

132

Bez myśli zatapiania się w materyją obcą niuiejszemu dziełu, i nie mając zamiaru rozwiązania trudności prawie nie do wytłóma-czenia w mnóstwie wymyślonych w tym celu systematów, moglibyśmy wyznać, ze nici tego węzła wyższe są nad wszelką wysokość ludzkich zdolności, i że my nie znamy wszystkich przyczyn naszego stworzenia. Jeżeli, jak mówił Parmenides, miłość i nienawiść, lub przyciąganie i odpychanie, zasadami są tego świata, jeżeli się on składa z pokoleń a ze zniszczeń utrzymuje, tedy człowiek poddać się powinien swemu przeznaczeniu, tem bardzićj, że jest wyższe nad przeznaczenie zwierząt; niech nie szemrze, że się staje ofiarą, aby Inni pełnili z kolei funkcyje, które na nich wkłada nieuchronny bieg rzeczy!

Z tćm wszystkiem wypada nam wierzyć, że natura postawiła nas na widowni życia, nie na to, abyśmy się miotali namiętnościami i dopuszczali występków, ale żebyśmy się uszlachetniali ćwiczeniem się w cnotach, żebyśmy przełamywali wszelkie na tćj drodze przeszkody i niebezpieczeństw-a. Jeden tylko człowiek , między wszy-stkiemi stworzeniami, zna i ocenia cnotę; zbrodniarze nawet czują dla niej w swych sercach szacunek, widziano jak najokrutniejsi ludzie wylewali łzy na widok t ragicznych wypadków'. Człowiek przedewszystkićm czuły jest na wdzięki pięknych sztuk, na wszystko co myśl jego podnosi i przejmuje go świętym zapałem. Mogła/, natura dać nam szlachetniejszy przywilej dla uczczenia i dla przyozdobienia naszego życia! Nie, bez wątpienia Dawca naszego życia bynajmniej nie miał zamiaru wskazania nas na niedolą; taki domysł z naszćj strony byłby występkiem; my to kryjemy burze w swych sercach, my to uczymy się zaostrzać jedni przeciwko drugim żelazo, lub przyrządzać na zgubę bliźuych saletrę. Nasze to zgubne pochwały rozniecają ognie zdobywców; pochlebcy to zachęcają do złych czynów i uświęcają klęski ludzkości.

ARTYKUŁ II.

O dziedzicznćm przelewaniu się naszych duchowych i moralnych zdolności.

Ponieważ historyja rodu ludzkiego, jest niejako wielkiem i nie-ustauuem doświadczeniem, wypada więc często się jej radzić, aby