są wyższe, lepszej (uszy i regularniejszych rysów twarzy, niż pospolite kobiety, które zresztą bardzo młodo i powszechnie puszczają się na rozpustę. Uważano także, ze w miarę tego moralnego zapamiętania stygnie przywiązanie i tkliwość macierzyńska; albowiem kobiety na Otahity, mając dzieci z mężczyznami niższej kasty, bez żadnego wyrzutu sumienia traciły owoc swej miłości. Wielka ludność wyspy Formozy zaprowadziła u siebie okrutne prawo, bynaj-mnićj niepowściągając rozpusty, którćj ten lud nie przestaje cenić nad wszystko: nie wolno tam kobiecie wydać na świat dziecięcia^ dopóki nie skończy trzydziestu pięciu lat wieku; kiedy zastąp^ przychodzą kobiety, uważane tam za kapłanki, gwałtowną siłą płód w niej tracą, i do poronienia ją zmuszają. W nowćj Hallandyi, gdy niewiasta porodzi bliźnięta, słabsze z nich lub dziewczynka bywa zabijana; rozgniatają je kamieniami, toż samo czynią z dziećmi których wyżywić lub uprowadzić w dalekie podróże nie mogą, albo którym matka zmarła. Prawda, że ten barbarzyński zwyczaj wynika z nadzwyczajnej nędzy tych dzikich ludów; nie lepszy tćż jest częsty zwyczaj Chińczyków wyrzucania dzieci, tudzież spędzanie płodu u Japonek.
W ogólności ludy malajskie, zazdrosne i dzikie w swych miłostkach. są niezmiernie lubieżne; widzieć można w Ambomie zgrzybiałych starców, którzy rozwodzą się ze swerni staruszkami, a biegną za młodemi dziewczętami; są nawet ludy których ojcowie nie-wzdragają się nadużywać własnych córek utrzymując, że kto drzewo zaszczepił, ten ma prawo kosztować jego owocu.
ARTYKUŁ III.
O naturalnych wadach, w uksztalceniu kobiet murzyńskich.
Długo mówiono o szczególnym ukształceniu płciowych części wielu łlottentotek, i przyrównywano je do skórzanego fartuszka; a ponieważ zdarzają się i inne osobliwości, w budowie ludzi tćj rasy, opiszemy więc szczegółową ich historyją według owćj kobiety, któ-rćj publiczność paryska długo przypatrywać się miała sposobność.
Zresztą osobliwości te nie zdają się być powszechne między hottentotkami, ani szczególne między temi, które żyją w pewnym stanie cjwilizacyi obok HoIIendrów na przylądku Dobrćj Nadziei; dla