0317

PODZIEMNA ROSJA

Plechanow wspominał:

Jednakże ten fałszywy alarm położył kres burzliwym scenom. Wkrótce po nim zebrani rozeszli się w spokoju, w przekonaniu, że z dawnej, niegdyś tak podtrzymującej na duchu jedności organizacji „Ziemia i Wola" nic nie pozostało i teraz każdy kierunek będzie podążał swoją drogą.

Rozłam „Ziemli i Woli" stał się nieuchronny.

Szczuli niczym zająca

Drugiego kwietnia 1879 roku o godzinie dziewiątej rano Aleksander II jak zawsze udał się na poranny spacer. Każdy dzień miał stały rozkład i car żywił przeświadczenie, że tak będzie aż do śmierci.

Ale tego dnia w jego życiu zaszła istotna zmiana. 2 kwietnia 1879 roku pozbawił go na zawsze tradycyjnego spaceru.

Z gazety „Russkij inwalid" z 5 kwietnia 1879 roku:

Drugiego kwietnia tego roku o godzinie dziewiątej rano, kiedy Jego Cesarska Mość raczył - zgodnie ze swym zwyczajem - przechadzać się w okolicy Pałacu Zimowego chodnikiem przylegającym do gmachu sztabu wojsk Petersburskiego Okręgu Wojskowego, z przeciwległej strony pojawił się osobnik nader przyzwoicie ubrany, w cywilnej czapce z bączkiem i szedł w kierunku Jego Cesarskiej Mości. Kiedy zbliżył się do Najjaśniejszego Pana, wyjął z kieszeni płaszcza rewolwer i wystrzelił do cesarza, a potem oddał jeszcze kilka strzałów. Przechodzący obok ludzie, a także stójkowi niezwłocznie rzucili się ku złoczyńcy i obezwładnili go... Opatrzność boska zachowała bez szwanku drogocenne dla Rosji dni naszego Najjaśniejszego Pana. Złoczyńcę aresztowano. Śledztwo w toku.

W rzeczywistości wszystko to było o wiele bardziej zawstydzające.

Car wracał ze spaceru. Minął Piewczyj most i wyszedł na plac przed pałacem. W pewnej odległości, żeby mu nie przeszkadzać w rozmyślaniach, kroczył naczelnik jego ochrony, kapitan Koch.

Nieopodal arkady Sztabu Głównego, jak zawsze, zebrał się tłum ciekawskich. Nagle cesarz zobaczył bardzo wysokiego młodego człowieka w długim, czarnym płaszczu i w czapce z bączkiem (takie czapki nosili urzędnicy).

Z dziennika generałowej Bogdanowieżowej:

Maków, który widział cesarza pół godziny po zamachu, opowiadał na podstawie

słów monarchy, że zrównawszy się z cesarzem, młody człowiek przystanął

324