1027

Justyna Wiktorowie?

Schemat 2.1. Podział metod doboru jednostek statystycznych do próby

Źródło: opracowanie własne.

Doborem losowym nazywamy taki sposób wyboru jednostek do próby, w którym prawdopodobieństwo dostania się elementu z populacji do próby jest określone.

Najprostszą z metod losowego doboru próby jest dobór prosty, określany też jako losowanie bezpośrednie. Metoda ta polega na tym, że poszczególne jednostki losujemy do próby bezpośrednio z całej zbiorow-ości statystycznej, bez różnico-w-ania jej ze wv.ględu na badane zjawisko. Dobór prosty może nastąpić na drodze losowania, wykorzystania tablic losowych lub w sposób systematyczny.

Losowanie przebiega w sposób następujący: najpierw każda jednostka otrzymuje swój numer (kod). Kody te zapisujemy następnie na identycznych losach i wrzucamy do urny. Możemy przy tym mówić o dwóch rodzajach losowania: zależnym i niezależnym. Jeśli jednostka wylosowana z powrotem trafia do umy i bierze udział w kolejnym losow aniu, a więc nie zmienia się prawdopodobieństwo wylosowania każdej z jednostek, wówczas mówimy o losowaniu niezależnym. Z kolei, gdy raz wylosowana jednostka nie bierze udziału w dalszym doborze (zwiększa się zatem prawdopodobieństwo wylosowania każdej kolejnej jednostki), wówczas mówimy o losowaniu zależnym. Z umy wyciągamy tyle losów', ile jednostek ma być dobranych do próby. W przypadku dużych zbiorowości statystycznych, np. gospodarstw domowych w Polsce, przygotowanie losów byłoby bardzo trudne. Dlatego też znacznie częściej wykorzystuje się go-tow^re rejestry'jednostek należących do określonej populacji (tzw. operaty losowania) i komputerowo wybiera się w sposób przypadkowy jednostki do próby.

Przykład 2.2.

Dokonując wyboru próby użytkowników polskich dróg można wykorzystać rejestr pojazdów i w określony sposób wylosować próbę reprezentującą właścicieli pojazdów - użytkowników dróg. Rejestr pojazdów stanowi operat losowania tego badania.

30