1055

Justyna Wiktorowie z

lu wariantach. W przypadku tego typu szeregów warianty cechy pogrupowane są w przedziały klasowe, a zadaniem badacza jest zakwalifikowanie każdej jednostki statystycznej do odpowiedniego przedziału. Ostatecznie otrzymujemy liczebności cząstkowe poszczególnych przedziałów klasowych, wskazujące na to, ile bądź jaki odsetek jednostek badania przyjmuje wartości cechy z danego przedziału.

Każdy przedział klasowy ma dwie granice: dolną(x_0i) i górną (*/,-). Dla przykładu, w przypadku przedziału „40 - 50” dolną granicą jest liczba 40, zaś górną - 50. Różnicę między górną i dolną granicą /-tego przedziału klasowego nazywamy rozpiętością (długością) przedziału klasowego i oznaczamy przez h:

^h=xn~^x0i-    (3-3)

W szczególnych przypadkach granice początkowych L/lub końcowych przedziałów w szeregu mogą być otwarte, tzn. przedziały te mogą nie mieć skończonej dolnej lub gómcj granicy (np. poniżej 10, czy 80 lub więcej). Tak skonstruowane przedziały określamy jako otwarte lub niedomknięte.

Budując szeregi rozdzielcze przedziałowe należy najpierw zdecydować o liczbie przedziałów, ich rozpiętości i sposobie określenia granic przedziałów'. Teoria statystyki nie podaje jednoznacznych wzorców budowy szeregów rozdzielczych przedziałowych. Podstawowym warunkiem, jaki trzeba spełnić budując ten szereg, jest dbałość o rozłączność klasyfikacji zbiorowości (poszczególne przedziały nic mogą zachodzić na siebie) oraz o to, aby była przeprowadzona w sposób wyczerpujący (wyróżnione klasy powinny obejmować wszystkie jednostki badanej zbiorowości).

Liczba przedziałów klasowych zależy od obszaru zmienności cechy, tj. różnicy między najmniejszą a największą wartością cechy, od liczebności zbiorowości oraz od stopnia szczegółowości informacji, jaki chcemy uzyskać w wyniku badania statystycznego. Zaleca się, aby liczbę przedziałów zwiększać w miarę zwiększania liczebności zbiorowości oraz rozszerzania obszaru zmienności cechy. Należy jednak robić to z ogromnym wyczuciem. Jeśli bowiem zbudujemy zbyt mało przedziałów, materiał będzie zbyt skondensowany, przez co ustalenie prawidłowości w badanej zbiorowości może być utrudnione. Z kolei przy zbyt dużej liczbie przedziałów utworzone szeregi mogą okazać się przesadnie szczegółowe i zamiast uczynić obraz zbiorowości bardziej przejrzysty, osiąga się wręcz odwrotny skutek.

Statystyczne kryteria budowy szeregów rozdzielczych przedziałowych mogą być następujące:

• Ustalanie liczby klas

Liczbę klas można wyodrębnić korzystając z następującego wzoru:

k-jN,    (3.4)

gdzie:

k- liczba klas,

/V- liczba obserwacji.

58