2010 01 12 3806

Xrydc4<k* ATcfit# ,Y(Unii.^iU'auv A*n*a    .'Mł

ISBN mm* 14.HB-4. C ty WN r»N 20M

Re ton ta — Księga III

bardzo słabe wrażenie, natomiast doskonałe przemówienia mówców okazują sic prostackie w rękach czytelnika, ponieważ swym stylem dostosowane są do publicznych wystąpień na obradach. Dlatego też odpowiednie dla wygłaszania elementy stylu nie spełniają swego zadania i wydają się naiwne, jeśli pozbawi się je aktorskiego wykonania. Zdania bezspójnikowe i częste powtarzanie tego samego wyrazu słusznie np. gani się w prozie pisanej, nic gani się ich natomiast w wygłaszanych w czasie obrad przemówieniach. Posługują się nimi chętnie mówcy, gdyż dzięki nim uzyskują dramatyczne efekty. Powtarzając ten sam wyraz. mówca zmuszony jest zmieniać ton i ta właśnie zmiana toruje niejako drogę dramatycznemu efektowi:

Jest «i> len człowiek, który was okradł, len. który was okpil. ten. który w końcu zamierzał war wydać w ręce wroga^IM.

Tak samo czynił aktor Filemon w sztuce Anaksandridesa ^m Obłęd starców^1,1. ilekroć powtarzał słowa: ..Radamantys i Palamcdcs”^ly: oraz w prologu Pobożnych, ilekroć powtarzał „ja". Jeśli zaś ktoś mc wspiera użycia tego rodzaju zwrotów grą aktorską, mówi się o nim. .jakby niósł belkę na plecach”

Podobnie ma się rzecz ze zdaniami bezspójnikowymi: ..przyszedłem, spotkałem go, prosiłem". Wymagają one również gry aktorskiej i nic wolno ich wypowiadać tak. jak się mówi o jednej rzeczy, tym samym tonem i w tym samym lytmic. Zdania bezspójnikowe mają przy tym pewną szczególną właściwość: sprawiają wrażenie, że w czasie równym jednej wypowiedzi usłyszeliśmy ich wiele. Spójnik bowiem łączy wiele zdań w jedną całość, jeśli więc go pominiemy, syluacja stanic się oczywiście przeciwna: z jednego zdania powstanie wiele zdań. Bezspójnikowe 1414 a połączenie ma więc właściwość powiększania znaczenia rzeczy. Np.: ..przybyłem, rozmawiałem, błagałem go (ileż faktów! — myśli słuchacz), on zlekceważył moje słowa”. Podobny efekt pragnie uzyskać Homer, gdy mówi:

Nireus przybył r, Symc 1 .1 Nircus. syn AgUi [.. |

Nircus t Greków najpiękniejszy^ru

^,M Autor cytowanego zdania nieznany

”* Cytowany już dwukrotnie w tej księdze przedstawicie) komedii średniej. Aktor Filemon — bhżej nieznany

^IVI Sztuka Anaksandridesa Obł<d Starców, podobnie jak wspomniana następnie sztuka Robotni. znane sa tylko z lylulów.

Radamaniys — mityczny król Kreiy. który ze względu na sw-4 sprawiedliwość został po śmierci sędzia w podziemiu. Palamedes jeden / bohaterów- cyklu epickiego, uważany za mędrca i wynalazcę, ulubiony bohater sofistów.

^IV’ Przysłowie cytowane przez Arystotelesa jest różnic interpretowane. Ilustruje tu niewątpliwie monotonność lub „ociężałość" stylu powtórzeniowego, o ile nie jest on odpowiednio ..wygrany^-' przez, deklamacje Staje *iv mianowicie lak monotonny lub ciężki, jak kroki człowieka niosącego belkę

^lw Iliada II <471 -673; jak zwykle. Arystoteles cytuje tylko początki wierszy, ilustrujące efekt powtórzenia.

202