286

A U«U44l.    .Ui»    T ), Uli_tMh< 2t<«2

KIN RMHni v?. o by UN rws *n*

9

TERMOCHEMIA

9.1. WSTĘP

W dotychczasowych rozważaniach rozpatrywaliśmy często właściwości interesujących nas układów materialnych* z punktu widzenia właściwości obecnych w nich atomów i cząsteczek Kryształ przedstawialiśmy jako układ złożony z atomów, jonów łub cząsteczek rozmieszczonych w uporządkowany sposób w węzłach sieci przestrzennej i połączonych z sobą dzięki działaniu określonych sił; gaz — jako zbiorowisko cząsteczek poruszających się w chaotyczny sposób, ale wykazujących pewien charakterystyczny dla danej temperatury rozkład prędkości. Opis jakiegoś układu, w którym posługujemy się tylko wielkościami charakteryzującymi właściwości atomów i cząsteczek (np. ich prędkością. masą. momentem pędu. energią ilp ) nazywamy opisem mikroskopowym

Obok opisu mikroskopowego bardzo ważną rolę odgrywa w tizycc i chemii opis makroskopowy, w którym posługujemy się tylko wielkościami makroskopowymi, ij wielkościami dającymi się zdefiniować bez wprowadzania pojęcia atomu i cząsteczki. Do wielkości tych należą między innymi: temperatura, ciśnienie, skład chemiczny, ciepło właściwe. Są one dostępne bezpośredniemu pomiarowi.

Ogólne prawa przemian w układach makroskopowych (opisywanych przy użyciu wielkości makroskopowych) formułuje dział fizyki zwany termodynamiką. Zajmuje się ona ogólnymi prawami przemian energii, a jej znajomość pozwala na określenie kierunku procesów zachodzących w przyiodzie w sposób samorzutny. j;ik i stanów końcowych, do których procesy te zdążają w danych warunkach. Szczegółowy wykład zastosowali termodynamiki w chemii (termodynamiki chemicznej) wchodzi w skład kursu chemii fizycznej. W tym rozdziale zostaną wykorzystane niektóre pojęcia termodynamiczne do opisu efektów cieplnych towarzyszących reakcjom chemicznym (termochemia). W rozdziale 10. pojęcia termodynamiczne zostaną wykorzystane do wprowadzenia podstawowych praw rządzących równowagami fazowymi i chemicznymi.

'Ternun układ oznacza ..pewna część przyrody, której zacltowanic iaę w rozważanym procesie nas interesuje Wszystko, co znajduje się poza układem, zwiemy jego otoczeniem <K Pigort. Z. Ru/iewrez, „Chemia fizyczna", wyd 2, PWN, Waiszawa 1981. s 19)