Cele wych735 bmp

cjonaiizowanc, skupione 'wokół działań zmierzających do urzeczywistniania planów; bieżące chwile zużytkowane jako śro^: dek wiodący do celów dalszych. Życie oddane doznaniom aktualnym, które są cenne same w sobie i nie służą niczemu innemu. Kultura — nauka, sztuka, • wykształcenie mogą być' traktowane jako wartości instrumentalne, służące do osiągania w życiu zawodu, stanowiska, znaczenia. majątkii;_ j, jpogą- być traktowane jako wartości riieinstrumentalne, cenne same w sobie. Rola obu tych stylów życia dla rozwoju pełnej osobowości; • kategoria „mieć coś" i „być jakimś".    ''    ^!

— Współczesne zagrożenia egzystencjalnego bogacLwa życia. „Trud istnienia" i problem zdrowia psychicznego ludzi w warunkach nowoczesnej cywilizacji. Integracja osobowości. Wiclo-rakość kierunków jej rozwoju i zaangażowanie w jednym z nich. Wierność sobie samemu i postawa otwarta wobec nowych możli-wóści i zadań. Być tym samym, ale nie takim samym. ■ ■    .

Konkluzja

Staraliśmy się wykazać, jak wielkie są zadania stojące dziś przed wychowaniem. Właśnie z tego powodu rośnie odpowiedzialność wychowawców. Rola ich jest' dziś o wiele trudniejsza niż dawniej, ponieważ zadania wychowania, jakie przyszło im wypełniać, nie są ani tak wyraźne, ani tak powszechnie uznane, jak bywało w przeszłości. Podczas gdy dawniej rolą pedagogów było tylko przekazywanie ogólnych celów wychowania wyznaczonych przez społeczeństwo, dziś muszą oni uczestniczyć w ich określaniu. Jednocząc swoje wysiłki z działaniami najbardziej oświeconej części społeczeństwa, nawiązując sojusz z tymi wszystkimi, którzy starają się umocnić W całym święcie porządek sprawiedliwy i ogólny, przyłączając się do aspiracji i niepokojów młodzieży, pedagogowie winni podjąć dialog trudny, pełen niepewności, nadziei i wahań, dialog, którego celem miałoby stać się

wytworzenie: wspólnoty między ludźmi, oraz - walka z fanatyzmem i dyskryminacjami. ■    .•

W tym dialogu winny by zostać sformułowane \od-ległe zadania wychowania z uwagi na położenie, krę?-su wszystkim rodzajom konformizmu i oportunizmu, które składają się na aktualny stan rzeczy, jakinależy udoskonalić. Ten dialog nie może jednak 1 odsuwać się zbyt daleko w przyszłość, której wizja i .mogłaby uniemożliwić działania aktualne, Edukacja) i rpermaf nentna, która jest wielkim zagadnieniem naszych' cza;-sów, zmusza do nieustannego określania od nowa cer lów, jaki wyznaczają przemiany życia zbiorowości i jednostek. Chodzi o uznanie tradycji historycznych żywych, które wzmacniają poczucie narodowej tożsamości, ale chodzi także, i to równocześnie, o ograniczenie nacjonalizmu przez szerokie „otwarcie"'-na jzą>-dania cywilizacji globalnej.    ■    - _v ,.,q

Trzeba wiązać patriotyzm lokalny ze zobowiązaniami wszystkich społeczeństw i wszystkich państw wobec wspólnoty ludzkiej. W tych warunkach. wychowawcy winni poszukiwać i określać wartości-uznane przez wszystkich ludzi. Wbrew relatywistycznym tendencjom naszych czasów, trzeba nam — jak nas naucza tradycja kultury europejskiej ukształtowanej przez różne źródła — odnaleźć tożsamość ludzką w różnorodności wizji i działań stworzonych przez różne cywilizacje świata.    . _vr;

Cele ostateczne i wartości wychowania związane z problematyką cywilizacji winny być uzupełnione o refleksję na temat zadań wychowania w życiu różnych społeczeństw na tej ziemi. Wieloraki sens pro,-pozycji demokratycznych powinien być konkretnie sprecyzowany w konkretnych sytuacjach. Chodzi zwłaszcza o rozwijanie uczestnictwa wszystkich w tym, co jest ważne dla wszystkich, jak również o po-

* yV

/