Cele wych732 bmp

II. Ku społecznej sprawiedliwości

,• •—.Wspólnota pierwotna i etapy rozwoju społeczeństw klasowych! Ich zasadniczy model społeczny, realizowany w różnych formachj'prywatne zawłaszczenie środkami produkcji, eksploatacja maś pracujących, nierówność społeczna, wojny i grabieże. Trwałość ideału równości, wspólnoty, sprawiedliwości; myśl utopijna i rewolucyjne ruchy ludowe w średniowiecznej i nowożytnej Europie. Program nowej organizacji społeczeństwa w burżua-zyjnych rewolucjach XVII i XVIII w._; jego ograniczenia. Ruch ' socjalistyczny, jego teoria i praktyka rewolucyjna. Rewolucja październikowa i model społeczeństwa socjalistycznego.

>    — Sytuacja współczesna: dwa systemy kształtowania stosun

ków i produkcji I organizacji życiu społecznego •— kapitalizm i-socjalizm. Postęp społeczny w krajach socjalistycznych, związany, z rozwojem .gospodarki narodowej i sprawiedliwym podziałem dochodu narodowego. Dziedziny życia objęte programem postępu 'społecznego,- materialne warunki życia, opieka lekarska, dostęp do oświaty i kultury, opieka społeczna. Egalitaryzacja szans.

'i — Kapitalizm i socjalizm jako dwa systemy organizacji państwa i władzy państwowej. Demokracja burżuazyjna i ustrój parlamentarny. .Zagrożenie laszystowskie. Demokracja socjalistyczna- i .charakter państwa socjalistycznego. Bezpośredni i pośredni udział obywateli w sprawowaniu władzy państwowej. Kierunki i nadzieje ewolucji politycznej krajów rozwijających się.

'.Szyito yu;. .    .

IILStosunki miądzy narodami: wojny i obrona pokoju

■ -y— Wojny' w dziejach ludzkości, leli różnorodne usprawiedliwienia, prawdziwe 1 mistyfikujące. Próby obrony pokoju w Europie w, wiekaclf'XVII i XVIII. Idea tolerancji i humanitaryzmu; pojęcie, ludzkości.

i .i—- Wojny . narodowo-wyzwoleńcze i wojny imperialistyczne w XIX i XX w. Wojna 1939- 1945. Ideologia rasizmu, program ludobójstwa, zbrodnio przeciwko ludzkości. Aspekty moralno ruchu oporu. Filozofia, literatura i sztuka w obronie wartości humanistycznych, . niszczonych przez faszyzm. Nieustająca obecność tych przeżyć w świadomości społecznej narodów w dobie dzisiejszej.. •

— Obrona pokoju jako polityka międzynarodowa i jako spo-

łeczny ruch masowy. Literatura i sztuka w służbie pokoju; nigdy więcej Oświęcimia i- Hiroszimy, Instytucje międzynarodowego porozumienia i współdziałania (ONZ i in.) oraz międzynarodowe akcje umacniania pokoju i współpracy (Helsinki i in.). Moralne aspekty tych akcji i wizja ludzkości zjednoczonej.

IV. Sytuacja człowieka w cywilizacji współczesnej

—    Tradycyjny styl życia w warunkach osiadłych, przeważnie wiejskich, w trwałych wspólnotach sąsiedzkich. Styl nowoczesny, kształtowany przez procesy industrializacji i urbanizacji; ruchliwość społeczna i osamotnienie jednostki. Społeczeństwo masowe i anonimowy tłum. Niepokojące konsekwencjo dla zdrowia psychicznego jednostek. Potrzeby wspólnoty i egzaltacja la-szystowska. Perspektywy wspólnoty opartej na wartościach humanistycznych, poświadczonych w pracy zespołowej i działalności społecznej. Wspólnota narodowa wolna od nacjonalizmu.

—    Dominujące znaczenie procesów instytucjonalizacji i orga

nizacji życia. Niebezpieczeństwa administracyjnego manipulowania ludźmi we wszystkich zakresach ich działalności. Miejsce dla indywidualnej lub zespołowej inicjatywy nowatorskiej. Problem odpowiedzialności; odpowiedzialność instytucji i odpowiedzialność jednostek. Ważność międzyludzkich stosunków bezpośrednich i nieformalnych.    - ^s T;

—    Ambiwalentny- stosunek do-cywilizacji nowoczesnej; akceptacja jej osiągnięć ułatwiających życie i obawa przed niebezpieczeństwami, którymi grozi. Koncepcje katastroficzne: degradacja człowieka do poziomu niewolnika obsługującego m'aszyny, eksploatorskic manipulowanie ludźmi. Sterowanie rozwojom nowoczesnej cywilizacji dla dobra ludzi; wykorzystywanie osiągnięć nauki i techniki oraz zabezpieczenie ich przed możliwością użytkowania do celów antyhumanistycznych.

—    Literatura 1 łilm o sytuacji człowieka w cywilizacji współczesnej. Demaskatorskie przedstawianie tej sytuacji w krajach kapitalistycznych, różne wizje przyszłości. Sclence-ilctlon różnych orientacji ideowych.

—    Współczesne procesy urbanizacyjne; miasta jako środowiska życia większości ludzi; różnoraki charakter miast ze względu na ich historyczne pochodzenie; miasta stare i miasta nowo zakładane. Koncepcje nowoczesnej urbanistyki. Miasta przyszłości wizje utopijne i możliwości realizacyjne humanistycznego programu budowy miast. ■'■■■■

313