klsti251

lakach XVII stulecia, iż „drzewa... używają do wszystkiego, tak źe znajdziesz cały dom, w którym z wyjątkiem kilku glinianych naczyń i trochę łachmanów na odzienie, we wszystkich domowych sprzętach od dołu do góry nie znajdziesz nic jak drzewo, tak w samej budowli domu, jak i wszędzie indziej. W ich pługach, wozach, sankach niema nic prócz drzewa, a brony robią, wiążąc na krzyż okrągłe patyki wiciami ze sobą, tam zaś, gdzie się patyki krzyżują przytwierdzają zgrabnie drewniane zęby za pomocą kręconych wici... Drzewa używają także Polacy zamiast ołowiu w oknach i do swych ulów...“

Ze podobnie „drewnianą" była wiejska kultura ludów, sąsiadujących ze Słowianami od północy i północnego wschodu, jako to Bałtów i Ugrofinów, to nie ulega żadnej wątpliwości. Możnaby też dość obrazowo i nie bez pewnej słuszności powiedzieć, że głębsze warstwy włościańskie leśnych ludów północno-wschodniej Europy do ostatnich prawie czasów żyły w „epoce drewnianej". Oczywiście ści-słem powiedzenie to jednak nie będzie, gdyż bądź co bądź najważniejsze, podręczne narzędzia najbiedniejszych nawet włościan, zamieszkujących głuche zakątki Słowiańszczyzny, od wielu stuleci sporządzane są z metalu.

245. Młoty drewniane. — 1. Do fi be ry, pow. Sarny, Polesie (Polska).

Remete pod Zagrzebiem. Rys. autor.

291. Najpotrzebniejszemi narzędziami podręcznemi, oddającemi ludowi tysiączne usługi przy obróbce drzewa, sa.nóż i siekiera. Tu i owdzie na Bałkanach staje jako trzeci w tym szeregu ciężki, sier-powaty nóż sieczny (ob. § 153 i fig. 109),"którym tamtejsi włościanie równie chętnie się posługują; według Rowińskiego za-pomocą trzech wzmiankowanych narzędzi Czarnogórzec sporządza sobie całe zewnętrzne i wewnętrzne urządzenie domowe, od czasu do czasu uciekając się jeszcze do pomocy świdra i dłótn oraz nie-^wielkiej piły. Świdrem _i dłótem obok noża i topora posługują się pospolicie wszyscy włościanie słowiańscy; a jeśli do tych narzędzi pierwszej potrzeby dodamy jeszcze jnłot, skobłicę oraz szydło, to tern samem wyczerpiemy cały podręczny zapas najważniejszych instrumentów, służących przy obróbce drewna i kory, a znajdujący się w każdej chyba chacie słowiańskiej.

.-JM ł o tv bywają drewniane oraz żelazne. Drewniane służyły po-wszechnie przy darciu drzewa. W czasach bowiem, gdy lud nie znał jeszcze pił, które do nas lsTosunkowo niedawno nadeszły od zachodu, darto drzewo wzdłuż na deski zapomocą pobijania w nie klinów, rozsadzających pień. W ten sam sposób dziś jeszcze szczepie się po