klsti312

ROZDZIAŁ. 11. OBRÓBKA ŁAMiKMA 341

są prawdziwą rzadkością. Nadzwyczaj ciekawą wiadomość, tu należącą, znalazłem w rękopiśmiennych materjałach po M. Federowskim. Opisując okolice Prużany i Szereszewa, wzmiankuje on, że tamtejsi wieśniacy zabierają ze sobą w drogę zamiast worków płóciennych lub torb borsuczych (które to ostatnie można widzieć m. i. np. pod Białowieżą) wielkie sakwy, noszone na plecach i wyrobione z całej cielęcej skóry, bez szwu, o dnie okrągłem, drewnianem; wgórze sakwy te ściąga się na rzemień. Miejscowa ich nazwa, saułuk czy sauluk, jest z całą pewnością pochodzenia bałtyckiego i odpowiada takim . wyrazom słowiańskim jak np. słoweń. sulj „rodzaj drewnianego naczynia", poi. gwar. sul&k „podłużny garnek", Wielkorus. sulej& „rodzaj naczynia, butla" i t. p. — Worki skórzane są też używane na Wielkorusi, i to nawet do przenoszenia jadła (ob. § 221). Znacznie pospolitsze są u Słowian bałkańskich, gdzie w wielu okolicach stanowią nieodzowny statek w każdym chyba domu.* Składają się tam ze skóry, zdartej z barana, otwartej w tern miejscu, gdzie była głowa, a związanej na czterech końcach odnóży. W Czarnogórzu obróbka takiego miecha — a to jest właśnie prastara słowiańska nazwa dla skórzanego worka — odznacza się niezwykłą pierwotnością. Poprostu po zdarciu skóry z barana, strzygą ją tylko lub golą, aby pozbawić szerści, i podsuszają, poczem worek jest gotów i może być użyty do noszenia wina, oliwy lub nabiału. Do nabiału zresztą częściej służy tam Według Rowińskiego pęcherz barani lub byczy.

^Rozdział 11. Obróbka kamienia 1 gliny,

316. Krzemienie do krzesiwa. — 1. Z okolicy wsi Holowy, pow. Kosów, Pokucie (Polska). Muz. Szewczenki ’    ' Rys. E. Wasilkowski.

354. Niewiele wyrobów z kamienia widzimy w rękach współczesnego wieśniaka słowiańskiego. Należą tu krzemienie do krzesania ognia (fig. 316), własnoręcznie sporządzane w niektórych krajach przez włościan,

- dalej osełki do ostrzenia kosy etc., posiadającemu i owdzie bardzo prymitywne formy (fig. 317), koliste-^a-mienie w ręcznych żarnach i t. d. Jak Już wiemy (ob.g 252),krzenriefiie lub ostre złomki kamienia służą niekiedy syberyjskim Wielkorusom, jako nóż przy oprawianiu upolowanej zwierzyny. Na szczególną uwagę zasługują kamienne „koryta", używane do uojenlar~bydłaJSpotkałem je np. w północno-zachodniej Bułgarji (ob. fig. 318).

2. Z m. Czermhowa, Z. S. S. R. Wg D. Zelenina, 1. c.₍ str. 96, fig. 51.

Naogół jednak sposoby sporządzania wszystkich wymienionych przedmio-