klszesz114

853

ROZDZIAŁ

w sąsiedztwie z Małorusinami; poza tym powszechnie posługują się w celach obrzędowych jajkami barwionymi na jeden kolor (zwykle czerwony). S. Kułżynskij uwzględnił w swej wydanej w r. 1899 obszernej pracy o pisankach małoruskich m. i. kolekcję ze 127 okazów zdobionych przez Wielkorusów z b. guberni kurskiej (ef. fig. 126). Otóż jest uderzające, że wszystkie te pisanki ogromnie się różnią od sąsiednich małoruskich z powiatów głuchowskiego i królewieckiego b. guberni czernihowskiej. Zdobienie ostatnich jest wybitnie nowszego pochodzenia i zasadza się na lekceważeniu rysunku a stosowaniu wielkich barwnych plam kwiatowych na czarnym, ciemnoceglastym,

Fig. 74. Na czynią (zwane slcobkar), w których podaje się piwo, miód hib brahę i z których czerpie się napój małymi czerpakami. Przekrój poprzeczny otworu mierzy ok. 30 cm. Drewno malowane. Wielkorus (proweniencja bliżej nie określona).

A. Bobrinskij 1. e. tabl. 58. Skopiowała ,7. K.

żółtawym, zielonym lub białym tle, podczas gdy podstawą ornamentu małobarwnych^{1 2} pisanek kurskich jest wprost przeciwnie tak precyzyjny rysunek, że Kułżynskij stawia je na samym czole wszystkich w ogóle ruskich, a nawet wszystkich słowiańskich (nie znał on jeszcze wówczas pisanek wyrabianych przez niektóre Hucułki, ani też przez pewne Lublinianki z okolic Szczebrzeszyna).

Dla całego zagadnienia sztuki ludowej u Słowian byłoby nader ważne móc stwierdzić, od jak dawna znają te ludy wzorzyste zdobienie jaj. Niestety nie rozporządzamy bezpośrednimi danymi w tym względzie. Na podstawie „pisanek* glinianych, o których wyżej, a które znaleziono głównie na Małorusi (poza tym zaś parę w Wielko-polsce, tyleż na Gotlandzie i jedną na Kaukazie), można by sądzić, że obchodzący nas dział zdobnictwa istnieje na ziemiach Europy

1

fig. 288-305 (jako ornamenty służą prawie wyłącznie rośliny i — mniej obficie — ptaki). Co do pisanek z Jugosławii, patrz np. niżej fig. 128.

2

Tło jest tu czarne, płaszczyzny ozdób ceglaste, kreski rysunku białe i pomarańczowe.