mas016 bmp

przeszkód. Nie można zaś wątpić, że granica ta wynikła z posiadania terytorium kujawsko-chełmińskiego przez Mazowsze, a nie przez Pomorze — po pierwsze, ponieważ należało ono nadal do dzielnicy mazowieckiej, po wtóre ze względu na lepsze powiązanie geograficzne z Mazowszem' niż z Pomorzem, po trzecie wreszcie, ponieważ obecność państwa pomorskiego nad środkową Wisłą pozwoliłaby mu szybciej reagować na wydarzenia dziejące się w centralnych ziemiach polskich i uniknąć tak przykrych w następstwie swym wypadków, jak opóźnienie pomocy dla zagrożonego sprzymierzeńca. Warto wreszcie zwrócić uwagę i na to, że najbliższym Wielkopolsce terenem „ultra flumen Wysla” są właśnie ziemie chełmińska i dobrzyńska.

Dodatkowym argumentem może być rozmieszczenie posiadłości przypuszczalnych potomków dawnego cześnika Mieszkowego. Na podstawie kryterium imiennego Stanisław Kętrzyński uznał w Miecławie protoplastę rodu Doliwów **. Nie można znaleźć lepszego wyjaśnienia jego rodowodu, skoro jego możnowładcza przynależność społeczna jest tak wyraźnie poświadczona przez pełniony urząd, a inni historyczni wielmoże z XI i XII w. również na podstawie tego samego kryterium zostali przez naukę wprowadzeni do konkretnych, znanych później rodów. Pierwszego po naszym księciu znanego Miecława spotykamy już w 1153 r. jako świadka na dokumencie fundacyjnym arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana dla klasztoru cystersów w Brzeźnicy, w otoczeniu najwybitniejszych podówczas wielmożów polskich ^{1 2}. Ten właśnie szczegół świadczy o wysokim stanowisku społecznym tego rycerza, jakkolwiek nigdzie poza tym nie ma o nim wzmianki. W każdym razie tradycja imienfa Miecław po 1047 r. nie wygasła. Następnym stwierdzonym źródłowo Miecławem był ojciec wybitnego wielmoży Boguszy Miecławica, niewątpliwego Doliwy, sprawującego kolejno urząd wojewody mazowieckiego, kasztelana krakowskiego, wojewody kujawskiego i łęczyckiego w latach 1229—58. Bogusza Miecławic posiadał wielki zrąb dóbr feudalnych w okolicach Włocławka i Słońska, po obu stronach Wisły³. Gdy zaś umierając zapisał oh cały swój majątek Kościołowi, jego bliżsi i dalsi krewni mimo to nadał zachowali znaęzną fortunę na tych ziemiach^{4 5 6}.' Większość urzędów ziemskich w kasztelanii słońskiej jeszcze w XIV i XV w. należy do Doliwów, którzy są tu licznie rozrodzeni *⁴. Nie bez znaczenia jest również i to, że imię Miecław spotyka się w średniowieczu stosunkowo najczęściej w źródłach kujawskich. Inne gałęzie Doliwów w pierwszej połowie XIII w. nie dorastają znaczeniem i bogactwem rodzinie wojewody Boguszy. Związek rodu Miecława mazowieokiego z nadwiślańskim obszarem kują wsko-dobrzyńskim musi być zatem poważnie brany pod uwagę ^9S. .To zaś mogłoby przemawiać, na poparcie innych

3 — Państwo Miecławs 33

1

   Zob. przyp. 56.

2

   kdm li, nr 372: „Ego Johannes archiepiscopus et Clemens frater

meus, dorninus Jaczo, Alichora, Mechizlaus, Martinus, Zbiluit, Nicholaus tribunus, comes Bogemeius". Wśród zgromadzonych widzimy czołowe postacie zwycięskiego po 1146 r. obozu politycznego, krąg osób związanych z Piotrem Włostowicem.    ,

3

   s. M. Szacherska, Opactwo cysterskie w Szpetalu a misja prusita. Warszawa 1960, s. 62—63, ustala liczbę wsi posiadanych przez Boguszę <nie licząc nie znanego nam uposażenia jego córek) na 26, z czego na Interesującym nas terenie leżało 19 (głównie na prawym brzegu Wisły), na Kujawach zachodnich 3, nad Skrwą i, n_a Mazowszu czerskim 2 i w ziemi łęczyckiej l. Część tych posiadłości nadał wojewoda różnym instytucjom kościelnym, przede wszystkim ufundowanemu przez siebie opactwu w Szpetalu pod Włocławkiem. W swoim testamencie (DKM, ś. 193—194, nr 20) Bogusza rozporządza jeszcze 14 wsiami.

4

   S. Kętrzyński, Ze studtóio genealogicznych, Mieś. Herald. XIII

<1934), ro2dz. III, J. Nowacki, Opactwo Sw. Gotarda w Szpetalu pod Włocławkiem, zakonu cysterskiego (około 122$—i28$-~1358), studia Gnesnen-sia IX (1934), rozdz. IX.    '

5

»i Z. Lasocki, Dostojnicy i urzędnicy ziemi dobrzyńskiej to XIV i XV w., Mles. Herald. XIII (1934), s. 152.

6

W. Semkowicz, Dotlwa, Dołęga, Doraja, przyczynek do genezy polskich zawołań rycerskich. Kwart. Hist. XVI (1902), s. 57—60, uważał za gniazdo rodowe Doliwów ziemię liwską, na podstawie zawołania do lawa”. Jednakże wobec stosunkowo późnej, nie przekraczającej końca wieku XIII genezy zawołań niełatwo przypuścić, aby proklamacja ta miała być związana z odległą w czasie kolebką rodu możnowładeze-go. Raczej można by suponować jej powlązą_{nfe 2} jakimiś aktualnymi problemami interesującymi ród, może pomocą dla osiadłych w ziemi liwskiej współrodowców w walce z Jaćwingami lub Litwinami (W. Semkowicz uważa zawołanie „do Liwa” za hasło bojowe). Posiadłości Doliwów na Kujawach sięgają według S. Kętrzyńskiego czasów dawniejszych niż początki XIII w. (Ze studiów, przyp. _ST)i co jest oczywiste wobec istniejącego już wówczas u nich zróżnicowania rodzinnego. Tenże autor zwraca uwagę na wejście do kujawskiej gałęzi Doliwów imion od rodów z nimi sąsiadujących (Leszczyców, Paluków), co może wskazywać na dłuższe już osiedlenie Doliwów na Kujawach. Wywód ten można uzupełnić jedną jeszcze uwagą. Ponieważ wśród możnowładców świadkująeych na dokumencie z 1153 r. znajdują się członkowie rodzin