mas096 bmp

Jaropełk pomaga ojcu w rządach kijowskich, rezydując w pobliskim Wyszgorodzie. Natomiast w latach następnych Jaropełk jest panem całej Rusi południowo-zachodniej i pierwszoplanową postacią polityczną ⁴⁸⁴.

.Formalnym terminem antę quem małżeństwa Izjasława by>^.^ieŁjpk...ŁMSr jeśli Świętopełk był drugim, a 1047 r., jeśli był jego trzecim synem. Datą post quem jest oczywiście małżeństwo „Kazimierza, które żwiązefc-lzjasława wyprzedzało. Wczesne rządy Mścisława w Nowogrodzie skłaniają jednak do umieszczenia tego faktu raczej nieco przed 1047 r. Sądzę, że najwłaściwiej będzie związać go z sytuacją, w której Jarosław, zajęty trwającą wojną z Bizancjum, starał się równocześnie o zabezpieczenie swej pozycji wobec państwa Kazimierza. Wysyłając w lecie 1043 r. wielką wyprawę na Konstantynopol, mógł książę kijowski liczyć na to, że śladem wypraw jego poprzedników wywalczy ona w krótkim czasie korzystny dla Rusi pokój, a wówczas rozgromienie Miecława wspólnie z Kazimierzem będzie mogło być stosunkowo szybko urzeczywistnione. Niepomyślny wynik ekspedycji rozwiać musiał te rachuby. Wojna grecka stała się rzeczywistością, z której długotrwałym charakterem trzeba było się liczyć. Wymagało to izwiększenia sił obronnych na południu państwa, gdzie można było oczekiwać kontrakcji Bizancjum choćby przez poduszczenie ludów stepowych. W tych warunkach wyprawa ogólnoruska do Polski pod wodzą samego Jarosława była wykluczona. Można jednak było wydzielić część sił dla permanentnego prowadzenia wojny na zachodzie i oddać je pod jednolite dowództwo; przewidziany wódz tych wojsk pozostawałby w ścisłym kontakcie z Kazimierzem dla wspólnego prowadzenia militarnych operacji. Wiemy, że spośród synów Jarosława, nie licząc nowogrodzkiego Włodzimierza, otrzymali dzielnice jeszcze za życia ojca dwaj następni jego synowie: Izja-sław i Świętosław. Pierwszy otrzymał Turów, a drugi Włodzimierz. Daty wyznaczenia im działów nie znamy ⁴⁸⁵. Ude-

4*4 PWLI, S. 132, 135—13$,

4ss PWL X, s. 108: „Izjaslavu togda suśćju..., a Svjatoslavu Volodimeri, Vsevolodu że togda suśćju u otcja”. W słowach tych przedstawia la-topis stan w chwili śmierci Jarosława w 1054 r. Dzielnicy izjasława w ławrentiewskim wariancie powieści brak, natomiast wariant ipatlew-ski przekazał wiadomość o niej: „lzjaslavu togda v Turov& knjazjaSĆJu (PSRL li, s. 150). Zwód nowogrodzko-sofljski lokuje władzę Izjasława rzajednafc td, że'obie dzielące-stanowią łącznie całość po-r graniczą ruskiego ,od strony Pólśki.' Z-Litw^, związaną z Miecławem, graniczyła trzecia, od dawna juz wyodrębniona dzielnica, połocka, której książę Briaczysław prawdopodobnie współdziałał z Jarosławem w jego akcji wojennej z lat 1038—41

_ Wyznaczenie Izjasławowi dzielnicy graniczącej z Polską i ożenienie go z polską księżniczką nie może być przypadko-werObu tym'czjTinościom musiał przyświecać jeden cel ^vpoEtycziiy_Ł związany z rozwojem stosunków polsko-ruskich pomiędzy rQkięm..l042 ą 1046. „W„latach tych wiadomości ó wyprawach Jarosława na Miecława zanikają, co tłumaczę wojną bizantyjską; konflikt jednak nie mógł zostać przerwany, o • czym świadczy nie tylko wznowienie akcji w-1047 r;, ale i układ z Kazimierzem, który wobec faktu końcowej wyprawy musiał obowiązywać w owych latach nadal. Przyjmuję, że walki na zachodzie prowadziły wów- ■ czas zieipie pograniczne. Przekonawszy się o niemożliwości i Szybkiego rozstrzygnięcie wojny greckiej, 'Jarosław na cele przeznaczył zasoby wszystkich dzielnic państwa oprócz;! turowskiej, włodzimierskiej ‘i może połockicj. Dowództwo " sił ruskich w wojnie z Miecławem otrzymał Izjasławjktore-'Hiu ojciec oddał w tym celu rządy w dzielnicy turowskiej, przylegającej właśnie do państwa "Więcława. Do Jego dyspó-r zycji przekazano również siły dzielnicy włodzimierskiej* graiucżącej ~z"' państ^m'Kazimier^r^ę^ęl^<JgjlJę~ objął Świętosław, bez wątpienia podporządkowany na czas wojny bratu. W ten sposób zapewniono Kaziniierzowi realizację warunków układu, a wspólny sojusz pżzeciw Miecławowi' odzyskiwał swą żywotność. Dla silniejszego związania obu_v stron umocniono odnowienie przymierza błizszym niż dotąd

w tym roku w Nowogrodzie. Jeśli wiadomość ta nie jest dortiyslera autora zwodu, na co mógłby wskazywać brak jej w Latoplsle nowo-' ®rodzkim l, przedstawiającym tekst identyczny z Latopisem ławr en— tlewskira, to moiżha fakt ten datować najwcześniej na 1052 r.,. kiedy to umarł starszy! brat Izjasława Włodzimierz, książę nowogrodzki Już; od 1036 r. Ponieważ zaś zwłoka w wyznaczeniu dzielnicy żonatemu księciu aż do ukończenia 28 lat .życia pie była na Rusi praktykowana', przeto-relacja Ipatiewskiego wariantu Powieści pozostaje jedynym wyjaśnieniem do przyjęcia,

186 Tak sądzi A. Ń. Nasonov, o.e., s. 154, przynajmniej co do najazdu na Utwę: Podstawą tego mniemania był przekaz latoptsu- o uctóale Sluaćzysława w prowadzonych przez Jarosława wojnach.

'13 — Państwo,Miecława 193