stolarstwo9

— 8-1 —

podwójne pilnikowe, na drugiój zaś stronie nacięcie w zęby wyskakujące, podnoszone stalowym sztyftem, jak raszple zwyczajne.

E. NARZĘDZIA RÓŻNE.

Prócz narzędzi powyżćj opisanych, które służyły do pewnych wyłącznych robót, stolarzowi potrzebne są jeszcze narzędzia następujące ogólniejszego użytku:

I‘'ig. 72.

1. Toporek (u. tischlerbcil y.handbdl, fr. le hacherou), na ostrzu około 6 cali szeroki, z trzonkiem do 15 cali długim. Ostrze jego, jak widać na lig. 72, u dołu zakrzywione jest ku trzonkowi, u góry zaś prostopadle do niego przycięte. Toporki stolarskie mają ostrze ścięte z jednej lub z obu stron, po-winny.być dobrze nastalone, i przy pierwszych stal znajduje się zwykle od strony niczaostrzonej, przy drugich zaś w środku. Używają się do obcinania drzewa z grubego.

2. Knypel czyli obuch (n. schlaj cl v. kniippel, fr. 'mailiet), jestto kawał drzewa twardego, najlepiej grabowego lub z korzenia, około 7 cali długi, 4 do 5 wysoki, do 3 cali gruby, z zaokrąglonemi kantami, osadzony na drewnianym trzonku czyli młocisku (n. Uammerstid), do 8 cali długiem. Angielscy stolarze używają obucha, którego głowa a (fig. 3G) zrobioną jest z żelaza lub mosiądzu, z boków jednak ma ona kiiniasto zwężone zagłębienia 6, w które się zasadza klocki grabowego drzewa, służące bezpośrednio do uderzenia, i mogące być w razie zużycia nowemi zastąpione. Młocisko c w ten sposób w głowie obucha jest osadzone, że część przez głowę przechodząca jest kli-niasta, i rozszerza się ku końcowi, przez co podczas roboty lepiej jeszcze z głową się ściska, i zsunąć się jej nie pozwala. Obuch, jak już wiadomo, używa się przy dłutowaniu.

3. Młotek (n. hummer, bankhammer, fr. marteau), do rozmaitych robót używany, ma głowę żelazną 4 do 5 cali długą, zwykle z jednego końca spłaszczoną i rozszerzoną, z drugiego zaś o czwo-rokątnem przecięciu. Zewnątrz końce głowy (n. balmen) powinny być nastalowane. Trzonek, do 10 cali długi, z twardego i sprężystego drzewa zrobiony-, osadza się w głowie najlepićj za pomocą dwóch żelaznych sprężyn.

■f 4. Nóż stolarski czyli sznycer (n. schnitzer). Noże te różnią się zwykle oprawą, która dłuższą lub krótszą być może. Do przecinania drzewa wpoprzecz służące, mają oprawę do 20 cali długą, i w końcu, dla dogodnego przyłożenia podczas roboty do ramienia, nieco wygiętą. Ostrze noża ma do 4 cali długości, l^l/« cala szerokości, koniec śpiczasty i gruby grzbiet.

5.    Cęgi albo obcęgi"żelazne, zwykłego kształtu, do wyciąga

nia gwoździ służące, lub do drutu, znacznie mniejsze, w kilku odmianach.    .y ••

6.    Skrobaczki stalowe czyli cyklingi (n. ziehklinge, schabeisen, fr. racloir), około 5 cali długie, 2'/» cali szerokie, mające grubość średniego blatu piły; służą do gładzenia i obciągania heblowanych powierzchni drzewa, o czćm niżćj, przy szlifowaniu, ob-szernićj będzie mowa. Skrobaczki ostrzą się stolicami (n. ziekkling-slahl), z twardej stali gładko wyrobioneini, którcmi pocierając skrobaczkę, tworzy się na jej brzegu zagięty drut skrobiący drzewo.

_; 7. Tygle (n. leimtiegel), różnej wielkości, do roztapiania kleju służące, zwykle na trzech nogach, w kształcie półkulistej miseczki ; lane z żelaza, mosiądzu lub miedzi.

8. Kamienie szlifierskie do ostrzenia narzędzi ostrych służące. — Dobre i stosowne wyostrzenie narzędzi jest nadzwyczaj

ważną rzeczą w stolarstwie, oszczędza bowiem wiele czasu i pracy, straconych wtedy, gdy chcemy tępemi lub źle naostrzo-nemi narzędziami robotę wykonywać. Do ostrzenia z grubego używa się zwykle kamienia piaskowego, płaskiego, osadzonego w skrzynce na czterech nogach i zwilżanego wodą, lub też kamienia okrągłego, na osi obracającego się, w stosownćm korycie z wodą. Przy użyciu kamienia płaskiego (n. rulscher, fr. pierre ic ajjiler, pierre a ai-•yniser), robotnik posuwa żelazo po płaskiej szerokiej jego stronie tam i na-powrót, przyczćm starać się powinien utrzymać żelazo zawsze w jednej pochyłości względem płaszczyzny kamienia, aby ostrze było proste, a nadto pod właściwym kątem zacięte: co jednak na kamieniu