Struik 023

Eudoxovy jsou nam znśmy jen v interpretaci Euklidove a Archimedove. Pozoruhodne je też, że k nejvetsimu roz-kvetu helenisticke matematiky doślo v Egypte za vlady Ptolemaiovc£t a nikoli v Mezopotamii, prestoże puvodni babylónska matematika była na vyśśi urovni.

Za pricinu tohoto vyvoje bychom mohli povażovat sku-tecnost, że Egypt mel v te dobę ustredni postaveni ve stredomorske oblasti. Alexandrie, nove hlavni mesto, była postavena na brehu morę a stała se intelektualnim i eko-nomickym centrem helenistickeho sveta. Naproti tomu Ba-bylón zustaval jen vzdalenou kriżovatkou karavannich cest a nakonec zmizel, kdyż był nahrazen Seleukii — Kte-sifónem, novym hlavnim mestem Seleukovcu. Źadny vel-ky recky matematik nebyl — pokud je znamo — nikdy v użśim styku s Babylónii. Antiochie a Pergamon, rovneż mesta seleukovske riśe, była vsak bliże k Stredozemnimu mori a mela vyznamne recke skoly. Rozvoj pCivodni ba-bylónske astronomie a matematiky dosahl sveho vrcholu prave za vlady Seleukovcu a recka astronomie zde dostała podnety, jejichż vyznam zaćiname teprve dnes lepe cha-pat. Vedłe Alexandrie existovalo też nekolik jinych stre-disek matematicke ucenosti, zejmena Ateny a Syrakusy. Zatimco se Ateny stały pedagogickym centrem, vyrostł v Syrakusach nejvetsi recky matematik Archimedes.

7. V teto dobę se objevuji vedci z povolani, lide, kteri zasvetili svCij żivot studiu vedy a byli za tuto cinnost płaceni. Nekteri z jejich nejvyznamnejsich predstavitelu żili v Alexandrii, kde Ptolemaiovci vybudovali Museum, velke stredisko ucenosti s proslulou knihovnou. tJspech teto instituce był pozoruhodny. Mezi prvymi ucenci, jejichż jmeno je spojovano s Alexandrii, był Euklides, jeden z nejvlivnejśich matematiku vsech dob. Euklides, o jehoż żivote neni znamo nic urcitejsiho, żil pravdepodobne za vlady prvniho Ptołemaia (306—283), kteremu naznacil, że neexistuje żadna kralovska cesta k pochopeni geometrie. Jeho nejznamejsim a vedecky nejvyznamnejśim di-lem je trinact knih Zakładu (Stocheia), vedle nichżsemu pripisuje też nekolik mensich prąci. Mezi ne patri spis Data, jehoż problematiku bychom mohli oznacit za apli-kaci algebry na geometrii, ovsem vylożenou cistę geomet-rickou reci. Nevime, kolik z techto prąci pochazi od Eu-

'ón al rK, KA, AH, HM, MN, NA neęitpeęeiai ev urióois zęÓPOLg avuxel/.ov0tv, xal ev nXel0zoig fiev al VK, NA, iv hXa00ovi Se al KA, MN, iv iXa%l0xoig al AH, HM, hv 100tg Se ?j iiev rK tfi NA, 1) SI 5 KA rfj MN, rj Sh A H rfj HM.

fteęwós

Sijjpfó&co Se xal exaxeęov xav A®, ®T zezagzijfio-Qicov xov fleta xov Kaęxivov I]fuxvxXCov elg xd gądia xaxd ta A, O, II, P' 6 dęcc xvxXog e0xai Sirjęrjfieyog

l'aov u.-iti'(pvGtti xov LG}jjieoŁVOV xuxlov }tal dvaxeXXovGi '/.al SvvovGiv.

eGzco oq1^gsv y.óylcg 6 ABPA, y.al &eęivbę uey TQ07z1y.bg b BA, y_eiueaivbq de xQ0iuxb? b FA, xal iazco to /zera zov Al-5 yóneęm 7j(uxvxliov V7tb y>jv zb AHB, loyfieoiybę Se xvxXoę b E&HZ, xal Sir)QrjG&co exaziQa ra>v BH, HA etę zęla iGa xaza za K, A, M, N Grjfieia' Hyca, ozt alBK, KA, AH, HM, MN, NA iv crnootę iQÓv<nq dvazeXXovGiv, y.al iv nlei-Gzoię fiev al BK, NA, lv ekaGGoGi Se al KA, MN, iv eka-10 %ŹGzoLg Se al AH, HM, iv tGą Se 1) (iev BK zrj NA, t) Se KA zrj MN, >) Se AH zfj HM avazeXXei xal Svvei.

a. 2. &vatślXov<n V; item p. 82 lin. 14 utrnmriue. 4. HM] JVM a. 6. lxaTtQov] to erepov a.

obr. 5.—6. Ukazka dvou strśnek Heibergovy a Mengeovy recke a latinske edice Euklidoyych prąci.

47