Top 2

GEOPOLITYKA PO ZAKOŃCZENIU ZIMNEJ WOJNY

Gospodarczej racjonalności takiego podejścia typu ideologiczno* -moralistycznego zaprzecza rzeczywisty stan rozwoju realizowanego, choć nie wyłącznie, w państwach takich jak kraje ASEAN, Chiny i Chile - które ani nie posiadały ustroju demokratycznego, ani też nic wyróżniały się szczególnym poszanowaniem praw człowieka. To stabilizacja społeczna oraz skuteczność klasy rządzącej stanowią źródło rozwoju¹⁶. Nie jest nią natomiast demokracja, która - przede wszystkim w społeczeństwach wieloetnicznych - wywołuje tendencję do powstawania napięć wewnętrznych, a nawet konfliktów. Wiele krytyk wzbudza także warunek ograniczenia wydatków na cele wojskowe oraz przestrzegania „pokojowych" zachowań w życiu międzynarodowym, to znaczy sprzyjających, a przynajmniej nie szkodzących interesom Zachodu. Wszystko to jest postrzegane przez Trzeci Świat jako bezprawna, a nawet agresywna ingerencja w jego sprawy. Zresztą jest ewidentne, że w interesie Zachodu leży dalsze utrzymywanie Trzeciego Świata w stanic słabości, to znaczy tak rozbrojonego, aby móc, w przypadku konieczności lub też okazji, pokonać go z łatwością. Kraje Trzeciego Świata są także zaalarmowane - i nic bez przyczyny - zakazem stosowania mało kosztownej w produkcji broni (na przykład broń chemiczna), rozciągnięciem embarga technologicznego oraz polityką i krucjatami sprzyjającymi zerowemu wzrostowi gospodarki i liczby ludności.

Ideologiczne podejście Zachodu do Trzeciego Świata, w którym political corrcctness łączy się dwuznacznie z tendencjami do bardziej tradycyjnego realizmu politycznego, wzmacnia jeszcze bardziej niechęci, frustracje oraz pragnienie odwetu Trzeciego Świata wobec Zachodu. Trzeba przyznać, że także w przeszłości podsycało ono pewną skłonność do łamania zasad i reguł przez niektóre państwa zachodnie, przynajmniej w zakresie eksportu broni, z poważnymi stratami dla państw takich jak Włochy, w których klasa rządząca pod pretekstem „czystych rąk” oraz „najwyższych systemów" usiłowała ukryć własną

“ Mahbubani. The West and the Rat, op. clL, s. 7-8.

nieudolność lub też czerpać korzyści z deklaratywnego zwalczania handlu bronią na potrzeby polityki wewnętrznej, a także podporządkować interesy narodowe mitom i bujdom snobistycznego „tiermondyzrau"¹ i pacyfizmu. Wynik jest nam wszystkim dobrze znany. Aby „dać przykład”. ostatnie rządy włoskiej 1 Republiki świadomie sabotowały eksport broni, co spowodowało wyeliminowanie Włoch z międzynarodowych organizacji kontroli eksportu, podczas gdy ich wpływ na równowagę strategiczną oraz bezpieczeństwo narodowe pozostaje bardzo istotny. Tylko dzięki woli Stanów Zjednoczonych, Włochy zdołały wejść do tych organizacji tylnymi drzwiami, w zamian - co oczywiste - za bezkrytyczne poparcie pozycji amerykańskich. Jest to jeszcze jeden przykład, jak brak określenia interesów narodowych może zamienić politykę zagraniczną w mieszaninę czczych deklaracji i dobrych chęci skazanych na pozostanie tylko czczymi deklaracjami i dobrymi chęciami.

Krytyka, jakiej została poddana przykładowo teza „końca historii”, aż przesadnie dyskutowana jak na jej skromne przesłanki, wskazała na brak jakiejkolwiek możliwości stworzenia, z punktu widzenia geopolitycznego, jednolitego rządu światowego, pomimo istniejącej globalizacji oraz współzależności gospodarczych, technologicznych i informacyjnych. Obecny świat nic jest „globalną wioską" MeLuha-na, lecz światem, w którym wydaje się, że zanikły wcześniej obowiązujące zasady i istniejące kultury oraz w którym funkcjonujące już bieguny polityczne starają się przekształcić we współzawodniczące ze sobą bloki, czemu towarzyszą wybuchy lokalizmów i trybalizmów. Dzisiejsza geopolityka musi sobie zdawać sprawę ze złożoności tych procesów.

257

1

Termin liermondisme o pejoratywnym zabarwieniu, stosowany również we francuskiej formie w literaturze anglojęzycznej, oznacza specyficzny typ podejścia lewicowej inteligencji „pokolenia maja '68 roku" do imperatywu pomocy rozwijającym się krajom Trzeciego Świata. Zrodzony z postępowego idealizmu, siał się z czasem synonimem naiwnie jałowego lub cynicznie populistycznego nastawienia do kwestii stosunków Północ-Pohidnic. bardzo modnego w części mediów Ruropy Zachodniej. (Przyp. tłum.)