„opętanie przedmiotem”. Sprawia ono, że jeśli na początku twórca w pekii kontrolował temat i pracował nad nim zgodnie z własną wolą i kalendarzem, teraz przedmiot zapanowuje nad podmiotem, przesłania mu inne sprawy, absorbuje zaborczo uczucia i myśli, wymykające się odtąd twórcy spod zwykłej kontroli^rudno przecenić znaczenie tego stanu spotęgowanej aktywności twórczej, płynącej nie z postanowienia czy zewnętrznych nacisków, wedle których homo faber zwykł ddzować swój wysiłek. |Gordon nazywa ten stan „autonomią przedipiotu” i uznaje go za wyraz krystalizacji określonego rozwiązania.^/
Y) TWORZENIE ZESPOŁÓW SYNEKTYCZNYCH j
L Pełne wykorzystanie przedstawionych wyżej skrótowo poglądów v i procedur możliwe jest dopiero pod warunkiem przeszkolenia odpowiednio dobranego i zorganizowanego zespołu) Autor twierdzi, iż formowane przezeń — głównie na użytek firm przemysłowych — zespoły synektyczne przynoszą swym instytucjom namacalne korzyści. Są to dynamiczne zespoły wynalazcze, pomyślane jako pięcioosobowe, wydzielone jednostki organizacyjne. Proponowany przez autora budżet roczny zespołu (obejmujący też konstrukcje i badania prototypowe) wynosi 150 000 dolarów.
( Tworzenie zespołów twórczych ma oczywiście poważne tradycje. Propozycja Gordona na ten temat wyróżnia się postulatem szczególnego doboru kandydatów i rocznego szkolenia ich w technice zespołowej pracy twórczej.
Tworzenie grupy synektycznej obejmuje 3 podstawowe etapy: y 1. Dobór kandydatów.
2. Szkolenie grupy.
3. Zintegrowanie jej z macierzystą instytucją.
Organizator i nauczyciel grupy nazywany jest synektoreim)We dług jego wskazówek zainteresowane przedsiębiorstwo wstępnie typuje kandydatów. Rozstrzygającym narzędziem drogiego etapu selekcji jest „zabójczy”, bo trwający 8—10 godzin, wywiad prowadzony przez sy-nektora. Wywiad połączony jest z czymś w rodzaju testów sytuacyjnych. Wyjątkowa długość wywiadu ma na celu umożliwienie obserwowania kandydata w różnych sytuacjach i stanowi też próbę oceny poziomu jego aktywności. fDo głównych kryteriów doboru należy min, szeroki N , zakres wiedzy, zdolność dostrzegania analogii, uogólniania, zdolność angażowania się, brak nastawienia na zrobienie kariery administracyjnej
etc. Cechy wszystkich kandydatów winny się wzajemnie uzupełniać..;’
W dziedzinie wykształcenia oznacza to, że zespół tworzony w przedsiębiorstwie produkcyjnym nie może się np. składać z samych techników.
Na 5 osób musi w nim być 2 przedstawicieli zawodów nietechnicznych.
Jeśli wiadomo, iż kandydat X i Y będą się do siebie odnosić sceptycznie, trzeciego kandydata należy tak dobrać, by potrafił on zharmonizować ich współdziałanie, kandydat czwarty musi pasować do trzech poprzednich itd.
Szkolenie trwa 12 miesięcy, W każdym miesiącu członek zespołu przez 3 tygodnie normalnie pracuje w przedsiębiorstwie, czwarty zaś tydzień spędza całkowicie na zgrupowaniu szkoleniowym. ,
(Istotnym elementem szkolenia jest lektura. Zaczyna się ona od wyciągów z biografii uczonych, wynalazców i artystów, ukazujących przedstawiona wyżej aspekty procesu twórczości) Lektura obejmuje także prace z zakresu ... zoologii, fizjologii, biologii ogólnej. Nie ma w tym nic osobliwego jeśli przyjąć, iż nauki te są kopalniami analogii, przydatnych m.in. w technice. Dla stworzenia wspólnego języka zaleca się,
(by w miarę możności wszyscy czytali te same prace. Lektury nie ograniczają się do wskazanej tematyki.
Od początku szkolenia, równolegle z lekturą, uczestnicy przystępują do rozwiązywania problemów. Dobór tych problemów świadczy o kolosalnym zaufaniu Gordona do swej metody. Są to ni mniej ni więcej tylko sformułowane przez samego przedsiębiorcę problemy, będące od dawna utrapieniem firmy. Ułatwia to wpajanie grupie odpowiedzialności i wysokich aspiracji, do czego przywiązywane jest wielkie znacze-nie.^Mówi się nawet o współzawodnictwie USA z innymi krajami.
Problemy rozważane są zespołowo w obecności 2 synektorów. Od czasu do czasu proponują oni zastosowanie któregoś ze znanych nam już „mechanizmów”. Po godzinie pracy przesłuchuje się jej tok nagrany na taśmę i komentuje tak, by z czasem uczestnicy opanowali całą technikę synektyki i nauczyli się szkolić innych. Po analizie nagrania znów przez godzinę trwa normalna sesja, itd., aż do osiągnięcia idei rozwiązania.
• ^Następnie — i to jest cechą znamienną całej metody — próbuje się Y wcielić pomysł przynajmniej w prototyp. W podejmowanych pracach laboratoryjnych bądź obliczeniowych uczestniczą wszyscy.) Celem poszerzenia doświadczeń każdego uczestnika musi on brać udział — choćby pomocniczy — w pracach pozostałych specjalistów zespołu. A więc np. fizyk robi czasem analizy handlowe, a ekonomista uczestniczy w eks-
185