Obserwacja jest najstarszą metodą badawczą, wprowadzoną przez Comtea. Jest to proces postrzegania. Istnieje wiele metod obserwacyjnych różniących się przede wszystkim stopniem ingerencji obserwatora w obserwowane sytuacje, sposobami rejestracji i analizy oraz czasem trwania.
a) Obserwacja potoczna
b) Obserwacja naukowa- jest czynnością planową, zamierzoną, mającą na celu pozyskanie informacji o badanym. Jest kontrolowana, jej przebieg musi być nadzorowany, aby nie było odstępstw od planu. Postrzeganie, gromadzenie i interpretowanie stanowią ważne Składniki obserwacji i w pewnym sensie trzy podstawowe jej etapy. Nie zawsze jednak Obserwacja musi przebiegać zgodnie z tą kolejnością.
Obserwacja jako Metoda badaw cza przyczynia się znacznie do postępu w różnych dziedzinach nauki. Szczególną role odgryw a zw łaszcza we wstępnej fazie poznania naukowego. Pozwala bo-wiem na wysuwanie hipotez roboczych, a także ich weryfikację.
GOODMAN- obserwacja polega na studiowaniu jednostek lub grup przez przyglądanie się im bez Zadawania pytań ani bez wywierania wpływu na ich zachowanie. Umożliwia opis zachodzących procesów społecznych i związków przyczynowo- skutkowych.
Wyróżnia sie obserwacje: uczestniczące, nieuczestniczące, jawne, ukryte, kontrolowane i niekontrolowane. Czas trwania obserwacji : nigdy do końca nie wiemy czy był to czas optymalny, gdy jesteśmy za krótko nie zdążymy wszystkiego zaobserwować, gdy za długo tracimy z pola widzenia cel, dla którego do danej grupy weszliśmy. Trzeba obserwować czy to po co badacz przyszedł zostało zrealizowane
* Celowość obserwatorem kierować powinien jasno uświadomiony cel nastawiający go odpowiednio na przedmiot obserwacji.
*Planowość - chodzi tu o obserwację prowadzoną według ściśle określonego planu.
* Systematyczność : zapobiega przypadkowości i wzmacnia obiektywność tej formy poznawania otoczenia
* Selektywność - obserwator dokonuje selekcji spostrzeżeń
*Obiektywność - polega na postrzeganiu i rejestrowaniu tego, co jest przedmiotem obserwacji niezależnie od osobistych doświadczeń, subiektywnych postaw lub oczekiwań obserwatora
* adekwatność do problemu badawczego
- musi być wyczerpująca
- musi być wnikliwa , wierna, wymaga aktywnej postawy umysłu
OBSERWACJA polega na niezauważalnym postrzeganiu jednostki badanej w naturalnych warunkach otoczenia. Obserwacja jest jedną z trzech metod zbierania danych pierwotnych
1JUCZESTNICZACA- badacz wchodzi w skład grupy jako pełnoprawny jej członek przyjmując jedną z ról społecznych jaka w danej grupie występuje.
a) może być jawną( gdy badacz nie zmienia swej tożsamości i jako socjolog funkcjonuje w grupie)
b) niejawnał gdy socjolog w grupie jest pod fałszywą tożsamością, nie ujawnia, że jest socjologiem)
4