IMG 33

5.

OBSERWACJA

1L fOSmJJGASM PRZYPADKOWE A OBSEKWACfA

jako metoda badawcza

H\ 0't.u.w r*\ vm*\ prawe w kaZdym momencie rmzgp/,

» \y*JA mr jej lub bardziej twiodomy Receptory człowieka Morą fy/** bez wz^ędy ra je^o *olę. a nawet wbrew woli. manę impulsów, jakie pr/._v„ d/4 /oc*.zaj*ej |orzeczywiitoici Ale cyJko na niektórych ipośród dot r* ;*ycr. do nas poitrzefrń skupiamy na%/ą uwagę, a niekiedy naw* poj\'7C?zMi czyrumy przedmiotami poważniejszych refleksji. W meklOrys pTTjjwdfraii nasz* zainteresowania danymi »po§trzeZemami idą jeszcze śs r turvtr/ i : np wyjaśnić ich genezę i istotę, poznać bliżej to, co jey , przyczyną itd A wtedy to, co postrzegaliśmy dotąd mniej lub burd/jej przy psdkofco, uczyńmy po\'r/r/pL z. większą uwagą i w sposób planowy *v_A c/a* też nai/e postrzeganie ociąga nową jakość i staje się obserwacji Stan jest więc następująca uwaga T K otarbióskiego:    , , obserwowanie to

postrzeganie planowe. Gdy zauważyłem coś niechcący, postrzegłem tylko; pś> wypatrywałem by /*u**'zyC, zaobserwowałem",

K^dy prrzyrrry t ę po prostu na dany przedmiot to ten przedmiot tyk ' tfz.*■'./, oedy pstrzymy tar aby dojrzei to, co nas interesuje w dany* przed* -cz. * wówczas obserwujemy go i poznajemy.

^fr,vrrwacj-aje-’ r»ijbafd/i«j elementarną metodą poznania empirycznej jśs wekodzi w dttd taftycb metod tej grupy Przez obserwację rozumie tą z: kierunkowane zamierzone oraz systematyczne postrzegane badanego pr/edmwtu, procesu łub zjawiska.

Obterescjs to mr tylko oddziaływanie świata zewnętrznego na rura# zir./tksi*r dowir i a porrtUi^c w jego umyśle jak w zwierciadle od»* t a r^, to *»daś Jest to znacznie bardziej złożony proces, w którym dochodzi do głosu uz.fr intelekt człowiek*. Otóż intelekt nic tylko steruje narząd* /•* /tto/z/rr.i ę/łowitra, ale również narzuca jemu określony iposót p/ r/egr.i* śwists, w którym dany człowiek Żyje, t/n skłania go do ujmo* , •/ ■    '    /    • "dpiSłfld^l ^rł rz^,ł ptHŚMMl ^flckiualncgo rozwoju, a nawet w kategoriach pozostających w zgsdzic _r jegrj uczuciami i pragnieniami.

Obserwujemy poszczególne przedmioty la z. jak pozwalają nam na to aa-01 zmysły i jak nasz intelekt i uczucia umoSlMijąnam pgjmowime tego, co BkJiimy Postrzegamy zatem przedmioty przez, pryzmat naszych stereotypów, &6re mogą mieć charakter zarówno potoczny, jak i naukowy W procesie c><tt*r*acji ulotną rok odgrywa zarówno sprawność zmysłów dare^> cało-meka, jur i jego intelekt, jego oczekiwania, pragnienia » uczucia

W przypadkowych obserwacjach ludzie widzą to, co chcą zahaczyć, a ais co obiektywnie, tzn niezależnie od nich istnieje i co rzeczywiście widać. Także W planowych obserwacjach postrzegamy to, co jest przedmiotem aa-szych zainteresowań w sposób subiektywny. Posługując tą obserwacją juro •reloda badawczą mamy do czynienia z subiektywnym postrzeganiem i r-.jrprciowanicm obiektywnych faktów, z czego powinien zdawać tobie tpra-«ę każdy, kio posługuje się tą metodą badawczą Ponadto w odmeuen: j do obserwacji zjawisk społecznych, badający powinien posiadać amigjfmośćed* czytywania subiektywnych znaczeń obserwowanych zachowań badanych osób dla nich samych i ukazywania obiektywnych funkcji, jakie z tymi zachowa-00Di łączy się w danym społeczeństwie. Pożądana jest zatem zarówno wnikliwość obserwującego w poznawaniu tego, jaki sens mają dla badanych określone fakty społeczne, jak i znajomość przypisywanych im funkcji w ży-c j społecznym danych ludzi.

Zauważmy, że jeśli badającemu zabraknie wspomnianych umiejętności, to 4ÓWCZSS będzie on skłonny interpretować zaobserwowane fakty w oparciu o ciasne odczucia i doświadczenia, które mogą różnić się zasadniczo od set* u, jaki przypisują im badani i społeczności, w których żyją A wówczas też wiarygodność i wartość poznawcza poczynionych obserwacji może budzić wątpliwości.

Nie należy zatem sądzić, że w obserwacji intelekt dochodzi do głosu dopiero przy analizowaniu zebranych danych. Bowiem już wcześniej uczestniczy on w całym procesie obserwacji, wspomagając zmysły, m in poprze/ umożliwienie wykorzystywania przez obserwatora na gro madzorej wiedz) o badanym przedmiocie i o sposobach obserwacji oraz o doświadczeniach '» zakresie przygotowania i zorganizowania planowego postrzegania, nabytych w uprzednio przeprowadzonych obserwacjach.

Warto również, zwrócić uwagę na to, że występująogriniczooe możliwości pwtfZfgama za pomocą narządów zmysłowych. Otóż występowmis wrażliwości i progów bólu powoduje, że me wszystkie bezpośrednie. Dzięki rozwojowi techmc/nych wieniu się przeróżnych t/w narzędzi